فراتر از یک رویا

کتاب «فراتر از رویا» داستان پسر بچه‌ای است که پیش از به دنیا آمدن‌اش، خواهر بزرگ‌ترش را از دست داده است اما هنوز پدر و مادر سوگ‌وار او هستند و غم در خانه جا خوش کرده است. شبی دخترک به دیدار برادرش می‌آید و او را به گورستانی که در آن به خاک سپرده شده است، بیمارستانی که پیش از مرگ‌اش در آن بستری بوده و پارکی که زمانی در آن بازی می‌کرده، می‌برد. این سفر شبانه‌ی تخیلی به پسرک کمک می‌کند که آن‌چه را که پیش از به دنیا آمدن او اتفاق افتاده بفهمد و پاسخی برای پرسش‌های‌اش بیابد، و با مرگ خواهرش کنار بیاید.

مرگ غم‌انگیز است و دشوار می‌شود درباره‌ی آن با کودکان سخن گفت. اما مرگ یک رخداد طبیعی است و خواه‌ناخواه کودکان هم مانند هر انسان دیگری روزی با مرگ دیگران روبه‌رو می‎شوند. در کتاب «فراتر از یک رویا» پسربچه‌ی داستان مستقیماً با مرگ خواهرش روبه‌رو نمی‌شود. خواهرش سال‌ها قبل از دست رفته است و پسرک هیچ خاطره‌ی مشترکی با او ندارد. اما با غم ریشه‌داری زندگی می‌کند و فقدان خواهرش او را می‌آزارد. این‌که داستان از وقوع مرگ نمی‌گوید و به میانجیِ غم و اندوهِ پس از آن و پرسش‌های ذهن پسرک به این موضوع دشوار می‌پردازد، از تلخی و سنگینی موضوع می‌کاهد و گفت‌وگو با کودکان را آسان‌تر می‌کند. هم‌چنین متن و تصویر کتاب هم‌پای یک‌دیگر زندگی را روایت می‌کنند. دیدن مرگ و زندگی در کنار هم نگاهی است طبیعی و پذیرنده نسبت به زندگی که کودکان را با جنبه‌های انسانی و واقعی زندگی آشنا و آن‌ها را برای پذیرفتن رخدادهای طبیعی و فراز و فرودهای زندگی آماده می‌کند.

ماریت تورن‌کویست تصویرگر برجسته‌ی هلندی- سوئدی در اغلب تصاویر ِخیال‌انگیز و پراحساس این کتاب از رنگ‌های سرد به‌ویژه‌ انواع رنگ‌های آبی‌ بیش‌تر استفاده کرده است تا حس اندوهی را که پسرک احساس می‌کند به مخاطب منتقل کند. اما در پایان داستان و پس از بازگشت پسرک از سفر شبانه، میز بزرگ خانه دیگر خالی نیست، و سرشار از رنگ‌های گرم و زندگی‌بخش است. گویی پس از طی سفری در مرز خیال و واقعیت، پسرک دریافته است که اگرچه نمی‌توان مرگ را تغییر داد و خواهر را به زندگی باز گرداند، اما مرگ و زندگی دو روی یک سکه‌اند و ضرورت تداوم زندگی انسان را ناگزیر از پذیرش مرگ می کند. شادی روی دیگر اندوه است.

جف آرتس بلژیکی، نویسنده‌ی کتاب‌های کودکان، رمان و شعر بزرگسالان است و این کتاب را بر مبنای تجربه‌ی کودکی خود آفریده است. سبک نیرومند و زبان پراحساس او، ادبیاتی بدون مرز زمانی آفریده است که به خوبی با مخاطبان گوناگون ارتباط برقرار می‌کند. جف آرتس با کتاب «فراتر از یک رویا» جایزه‌ی بوک‌لاین (شیر کتاب)، مهم‌ترین جایزه‌ی کتاب‌های کودکان در بلژیک و جایز‌ه‌ی قلم نقره‌ای، جایزه‌ی معتبر کتاب کودک هلند را از آن خود کرده است.

ماریت تورن کویست و جف آرتس حق ترجمه و چاپ این کتاب را به فارسی و در ایران به موسسه پژوهشی تاریخ ادبیات کودکان و برنامه‌ی «با من بخوان» اهدا کرده‌اند. حق چاپ و نشر کتاب به طور انحصاری برای موسسه پژوهشی تاریخ ادبیات کودکان محفوظ است.

دیگر کتاب‌های ماریت تورن کویست:

• پرنده‌ی قرمز
• پیکو جادوگر کوچک
• همه می‌روند برای خواب
• تو مامانی‌ترین هستی
• جزیره‌ی شادی
• لاک‌پشت و من