ته خیار

خوابش نمی‌برد. بلند شد. خیاری از میوه‌خوری روی میز برداشت. خواست پوست بکند و بخورد. خوب نمی‌دید. عینکش را زد، کارد را برداشت، سروته خیار را نگاه کرد. گل ریز و پژمرده‌ای به سر خیار چسبیده بود. به تابلویی که روی کمد بود نگاه کرد. هروقت می‌خواست خیار بخورد، آن را می‌دید و لبخند می‌زد. «زندگی به خیار می‌ماند، ته‌اش تلخ است.» دوستش گفته بود: «از قضا سرش تلخ است. مردم اشتباه می‌کنند. سر و «ته خیار» را اشتباه می‌گیرند. سر خیار آنجایی است که زندگی خیار آغاز می‌شود.» حالا به نظر شما، کدام‌یک از آن‌ها درست می‌گویند؟

داستان «ته خیار» نخستین‌بار در جشن‌نامه‌ی استاد دکتر سلیم نیساری به همت فرهنگستان زبان و ادب فارسی چاپ شد. استاد نیساری (۹۴ساله) خدمات فرهنگی طولانی و ارزشمندی داشته است و هوشنگ مرادی کرمانی، نویسنده‌ی این داستان، با کتاب‌های فارسی تألیف او در دبستان روستای سیرچ (حدود ۶۰ سال پیش) خواندن و نوشتن آموخت. چاپ بعدی این داستان در مجله‌‌ی «داستان همشهری» بوده است که برگزیده خوانندگان شد. بعدها این داستان به همراه ۲۹ داستان دیگر در کتابی با همین عنوان به چاپ رسید.

ته خیارها هرچند تلخ‌اند، مجموعه داستان «ته خیار» از هوشنگ مرادی کرمانی چندان تلخ نیست. گویی این نویسنده راه زندگی کردن در داستان‌ها را به‌درستی پیدا کرده است. برای همین هم با وجود تمام تلخی زندگی‌اش، شیرین می‌نویسد. شاید برای همین است که این کتاب را به خودش هدیه می‌کند و در ابتدای کتاب می‌نویسند: «هدیه به آن پیرمرد چاق، کوچولو و تنهایی که هر شب خواب‌های پاره‌پاره، سیاه و تلخ می‌دید. چون برمی‌خاست، می‌نشست خواب‌ها را می‌دوخت، رنگ می‌زد، شکر می‌زد، کتاب می‌کرد و می‌فروخت.»

هوشنگ مرادی کرمانی یکی از نویسندگان برجسته‌ی کودکان در ایران است که جوایز متعددی را در داخل و خارج از کشور کسب کرده است. شورای کتاب کودک در سال ۱۹۹۲ وی را نامزد دریافت جایزه‌ی هانس کریستین آندرسن اعلام کرد؛ همچنین به سبب پرداختن به زندگی کودکان محروم، داوران وی را مورد تشویق قرار دادند. تعدادی از کتاب‌های مرادی کرمانی به چند زبان خارجی نیز ترجمه شده است. از آثار مهم مرادی کرمانی می‌توان به کتاب‌های زیر اشاره کرد:

• قصه‌های مجید
• شما که غریبه نیستید
• خمره
• ته خیار
• بچه‌های قالی باف خانه
• و…