گنجشک که بال و پر داشت! (کامی شی بای)

کامی‌شی‌بای یا کارت‌های تصویری قصه گویی چیست؟

کامی‌شی‌بای Kamishibai  یا «کارت‌های تصویری قصه گویی»، گونه‌ای از قصه‌گویی دیداری است که در دهه ۱۹۳۰ در ژاپن رواج یافت. کامی  Kami در زبان ژاپنی به معنای کاغذ و شی‌بای Shibai به معنای نمایش است. در ابتدا کارت‌های تصویری در یک جعبه یا صحنه کوچک چوبی قرار داده می‌شدند و قصه‌گو کارت‌های تصویری را که شمار آن‌ها بین ۱۲ تا ۲۰ بود ، یک به یک از جلوی سطح باز جعبه بر می‌داشت و در پشت آخرین کارت قرار می‌داد و همزمان قصه را روایت می‌کرد. قصه‌گو این جعبه را روی دوچرخه جای می‌داد و از این محل به آن محل و از این روستا به آن روستا می‌رفت تا برای کودکان قصه بگوید. در آن زمان نوشته‌ای بر پشت این کارت‌های تصویری قرار نداشت.

امروزه شماری از ناشران در ژاپن و یا برخی کشورهای اروپایی داستان‌های تصویری خود را به شیوه کامی‌شی‌بای منتشر می‌کنند. با این تفاوت که متن داستان در پشت کارت‌ها قرار دارد و قصه‌گو می‌تواند در حالی که کودکان به تصویرها چشم دوخته اند ، پشت کارت‌ها را بخواند . کارت‌های جلویی یک به یک در پشت آخرین کارت قرار می‌گیرند، اما نوشته‌ها به ترتیبی در پشت کارت‌ها چاپ شده اند که قصه گو همواره می‌تواند متنِ تصویری را که در برابر کودک است، در برابر دیدگان خود داشته باشد.

تصویر در کامی‌شی‌بای های امروزی نیز به شیوه گذشته بزرگ و بدون جزییات است تا آخرین ردیف کودکان که در برابر کارت ها ایستاده یا نشسته اند، بتوانند تصویر را به خوبی ببینند.

تصویرگر از همه صفحه برای نشان دادن تصویرهای خود استفاده می‌کند. در بیش تر موارد بخشی از تصویر در لبه کارت قطع شده اند تا کودک در ذهن و تخیل خود آن را کامل کند. برای مثال سر گربه و بخشی از تنه او نمایان می‌شود و بقیه آن گویی در کارتی دیگر ادامه یافته است. این شیوه سبب می‌شود که تصویر بزرگ‌تر و ساده‌تر به چشم بیاید. تصویر‌ها مکمل قصه نیستند ، بخش لازم و اصلی این نمایش به شمار می‌آیند و قصه‌گو تعیین می کند که چه زمان توجه تماشاگران روی تصویر باشد و چه زمان به چهره او. کارت‌های تصویری قصه گویی با کتاب های تصویری متفاوت هستند. در این نوع کارت‌ها تنها شخصیت‌ها و عناصرکلیدی روایت به تصویر در می‌آیند. قصه گویی با کارت‌های تصویری نیاز به مشارکت کودکان دارد. این کارت‌ها همچون صفحه تلویزیون نیستند که کودکان را ساکت در برابر خود بنشانند. یک قصه گوی خوب پیوسته واکنش کودکان را برمی‌انگیزد و از آن‌ها می‌خواهد که در قصه مشارکت کنند.