نوشت آموز ایرانک – آموزش نوشتن به خط فارسی – ویژه قلم گیری

نوشت آموز ایرانک با هدف آموزش نوشتن به خط فارسی و بیداری نوشتاری به کودکان منتشر شده است. امروزه با تحول گسترده‌ای که در کارکرد و معنای سوادآموزی رخ داده است، روند آموزش خواندن و نوشتن، در بستری فراخ قرار گرفته است که نام آن «سواد شکوفایی» است. سواد شکوفایی اجزا و بخش‌های فراوانی دارد که یکی از آن‌ها «بیداری نوشتاری» است. بیداری نوشتاری writing awareness که به آن بیداری از مواد نوشتاری یا چاپی print awareness هم گفته می‌شود، بخشی از پازل گسترده سواد شکوفایی است که جایگاه ویژه‌ای برای خود دارد. این که بیداری نوشتاری چه هنگامی در میان کودکان رخ می‌دهد و آیا در کنار بیداری آوایی و بیداری واجی به دست می‌آید، یا نسبت به آن‌ها دیرتر. همه این‌ها بستگی دارد که کودک در کنار کدام بزرگ‌سال و در کدام محیط فرهنگی و در کجا زندگی می‌کند.
زمانی بود که اگر کودک قلم در دست می‌گرفت و روی سطح کاغذی یا هرجای دیگر خط‌خطی می‌کرد، این نگاشتن‌ها تنها کنشی خودبخودی و پیروی از کنش بزرگ‌ترها فرض می‌شد. با گذشت دهه‌ها و پژوهش‌های گسترده کم‌کم این نظر جا افتاد که خواندن و نوشتن مهارتی آنی و زمان‌بندی‌شده نیست که از نقطه آ و در کلاس درس رسمی آغاز شود و در نقطه‌ی دیگر پایان یابد. بلکه خواندن و نوشتن پیش از هر عامل دیگری در بستر خانواده شکل می‌گیرد. هنگامی‌که کودک قلم در دست می‌گیرد و ابتدا به خط‌خطی کردن و سپس به نقاشی و پس از آن به پیروی از بزرگ‌ترها خط‌های کژومژ خود را از یک جهت به جهت دیگر، بسته به جهت نوشتن خط در آن فرهنگ که در آن رشد می‌کند، امتداد می‌دهد، او به گونه‌ای در فرایند بیداری نوشتاری قرار گرفته است. کارکرد قلم و کاغذ را شناخته و می‌داند قلم را روی کاغذ می‌کشند تا اثری به وجود بیاید.
بیداری نوشتاری گاهی در وضعیت خودبخودی انجام می‌شود و گاهی برای آن برنامه‌ریزی شده است. سواد شکوفایی همان پیوستاری است که بیداری نوشتاری برنامه‌ریزی‌شده در چارچوب آن انجام می‌شود.
این دفتر گامی است در جهت آموزش فرایند بیداری نوشتاری به کودکان در گام پیش از نوشتن یا آمادگی برای نوشتن تا زبان‌آموزان خردسال بتوانند تجربه آموزش نوشتن به خط فارسی را بیاموزند. در گام نخست از این فرایند، هنگامی‌که زبان‌آموز کودک شروع به آموزش نوشتن می‌کند، نیاز است پیش از قلم گذاشتن در دستان او، مهارت‌های ریزحرکتی‌اش سنجیده شود. سنجش توان ریزحرکتی کودکان گروهی از آزمون‌های شناخته‌شده است که کارشناسان مانند کاردرمانگران و مربیان آموزشی با آن آشنا هستند و بسته به وضعیت کودک برخی از آن را برای آزمودن کودک انجام می‌دهند. در این‌باره در راه‌نمایی که به پیوست این دفتر و دفترهای دیگر از این مجموعه منتشر خواهد شد و ویژه بزرگ‌سالان است به روشنی همه پیش‌نیازهای زبان‌آموزان خردسال بررسی و برای هرکدام از آن‌ها پاسخ‌های مناسب داده شده است.