فارسی آموز نخودی ۳ – مجموعه فارسی آموز نخودی

«فارسی آموز نخودی ۳» بسته سوم از آموزش زبان فارسی از راه ادبیات کودکان است. این بسته شامل سه کتاب خواندن و کارورزی و دفتر نوشت آموز ایرانک است که ویژه آموزش نوشتن طراحی شده است. داستانک هایی که در کتاب خواندن آمده است، ادامه و دنباله داستانک ها در فارسی آموز نخودی ۲ است. در این داستانک ها زبان و مفاهیم ادبی نسبت به فارسی آموز نخودی ۲ پیچیده تر و همراه با زبانزد و آرایه های ادبی دیگر است. کتاب کارورزی که به آموزش دستور فارسی و خواندن چکیده داستان های شاهنامه اختصاص دارد، می کوشد که کودکان را با زبان ادبی فراتر از داستانک ها آشنا کند. این بسته ویژه کودکان ۱۰ تا ۱۲ ساله طراحی شده است، بسته به این که کودکان در وضعیت معمولی یا وضعیت با نیازهای ویژه است، می توان گروه سنی کودک را بالاتر فرض کرد.

در کتاب خواندن «فارسی آموز ادبی ۳»، داستان پیدایش و گسترش زبان در جامعه ی انسانی و پیشرفت زبان فارسی در سده های بلند در پایان هر داستان آمده است که شگردی برای گذار از فارسی پایه و رسیدن به گام های بالاتر در آموزش زبان فارسی است.در کتاب کارورزی ۳، کارورزی های فارسی آموز ۲ در سطحی بالاتر و گسترده تر مرور می شود.

این مجموعه شامل موارد زیر است:
کتاب خواندن
کتاب کارورزی

نوشت آموز ایرانک ۳

کتاب‌های دیگر این مجموعه، «فارسی‌آموز نخودی ۱» و «فارسی‌آموز نخودی ۲» هستند.

هنگامی که در آموزش خلاق،‌  افزار اصلی نوشتار ادبی است،‌ به این پدیده می‌گویند آموزش خلاق از راه ادبیات. هر نوشتار ادبی مناسب آموزش خلاق نیست، و باید با این هدف تهیه شده باشد. البته برخی از نوشتارهای ادبی برای این کار مناسب هستند بی آن که نویسنده در آغاز چنین هدفی را داشته باشد. مانند کرم اندازه گیر از لئو لئونی . فارسی آموزهای ادبی نخودی با این رویکرد تهیه شده اند که جهان ادبیات را با جهان آموزش پیوند دهند.  زیرا هر نوشتار ادبی می تواند در خود یک جهان داشته باشد.  بسته های آموزش خلاق از راه ادبیات کودکان مانند فارسی آموزهای نخودی روایتی ادبی هستند که  یک  جهان جانشین را به کودک می شناسانند. هنگامی که کودک به درون دنیای روایت ادبی می‌رود،‌ می‌خواهد این جهان جانشین را کشف کند. در این راه هم لذت می برد و هم گام‌های شناختی، دریافت، واکنش، ارزش گذاری، سازمان دهی،‌ تحلیل و ترکیب و بازنمایی را می پیماید.

فرایًند آموزش برپایه روایت ادبی چنین است که اگر داستانی را برای کودک خواندید و او تنها گوش داد بی آن که واکنش نشان دهد،‌ او  در سطح اول و سطح کم عمق تر  آموزش ایستاده‌ است. سطح دریافتی در آموزش و یادگیری بستگی به گذر به سطح دوم دارد. اگر داستانی را برای کودک خواندید، و او واکنش نشان داد، خندید،‌ غمگین شد به فکر فرو رفت،‌ او به داستان واکنش نشان داده است،‌ سطح واکنشی آموزش در یادگیری بسیار مهم است. اگر داستانی را برای کودک خواندید،‌ و او نسبت به رخدادها و شخصیت‌ها ارزش گذاری کرد، او وارد مرحله حساسی از آموزش شده‌ است.   اگر کودک همه داده‌ها و ارزش‌های داستان را در ذهن خود بازسازی کرد و برپایه آن به اندیشه ورزی پرداخت وارد سطح بالاتر و حساس تری در آموزش شده‌ است،‌ که سطح سازماندهی است. و آن گاه اگر کودک پس از این که داستان و فرایًند یادگیری به کنار گذاشته شد، در روزها و هفته‌ها و ماه‌های  بعد برمبنای ارزش گذاری‌ها و سازماندهی‌هایی که در هنگام شنیدن داستان انجام داده است نسبت به موقعیت‌های واقعی و در جهان بیرونی واکنش نشان داد، یعنی این که آنچه را از داستان آموخته در جهان واقعی به کار برده است و به یادگیری‌اش ویژگی یا تشخص بخشیده است.

اگر بخواهیم از بسته های فاریس آموز نخودی نمونه بیاوریم،  داستان‌هانک فارسی آموز ۲ و ۳ مناسب ترین هستند. زیرا در این دو بسته نخودی و نخودفرنگی  به عنوان کاراکتر طرفدار محیط زیست کنش پردازی می‌کنند. کودکان با خواندن و درگیر شدن با این داستانک ها  مراحلی از رشد شناختی را می گذرانند که در نهایت می توانند کنشگر زیست محیطی شوند.  هنگامی که  کودک از این سطح گذشت باید دو چشم داشت یا انتظار از او داشته باشیم. نخست مهارت یا کاردانی، دوم واکنش‌های اندیشه ورزانه یا شناختی. اگر در فرایًند آموزش و یادگیری کودک توانست یک مهارت یا کاردانی را به دست بیاورد.  او  به سطح شناختی ای اندیشه ورزی رسیده که هدف نهایی آموزش خلاق از راه ادبیات کودکان است.

به یاد بیاوریم که برتز آند راسل فیلسوف شهیر می گوید که کودکان ابتدا با حس‌های خود جهان را می‌شناسند،‌ و سپس با حس‌های دیگران آن را گسترش می‌دهند. هنگامی که یک نوشتار ادبی آموزش خلاق در برابر  آن‌ها گشوده شده است، نه تنها حس‌های هیجانی آن‌ها به کار می‌افتد، بلکه حس‌های دیگری که در روایت داستاین  قرار گرفته است به کودک کمک می‌کند که آموزش ببیند. الن وینر نظریه پرداز ادبی می‌گوید که روایت ادبی باید سه مشخصه  داشته باشد

۱- ویژگی‌های آوایی واژگان

۲- بافتار درست واژگان با استعاره‌ها

۳- ساختار نوشتار همچون یک کل

هنگامی که کودکان در خواندن و آموزش دشواری دارند،‌ ادبیات به سبب انگیزش‌های عاطفی که درون روایت  دارد،‌ سبب می‌شود که کودکان نتوانند به سادگی آن را کنار بگذارند. درحالی که تجربه ثابت کرده است  کودکان به آسانی نوشتارهای غیر ادبی و داستانی را رها می‌کند!

شکل دیگری از این پدیده نیز  مطرح است، هنگامی که کودکان شوق به خواندن و آموزش دارند،‌ ادبیات برانگیزاننده‌ای بسیار نیرومند برای گسترش و افزایش شناخت و آگاهی و لذت بردن است. ادبیات تنها یک رسانه یا افزار برای لذت بردن و برانگیختن تخیل کودک نیست، بلکه ادبیات همواره کارکرد شناختی دارد.

ما به کودکان آموزش نمی‌دهیم که تنها لذت ببرند و شاد باشند،‌ ما به کودکان آموزش می‌دهیم که نسبت به جهان و پیرامون خود حساس باشند، حس انسان دوستی،‌ دادگری،‌ مسئولیت اخلاقی و مسئولیت شخصی داشته باشند. اگر داستانی تنها با هدف خنداندن نوشته شده باشد،‌ تنها یک بخش از کار را انجام داده است، اما اگر داستانی بخنداند و کودک را به واکنش و اندیشه و کنش گری وادار کند به هدف آموزش خلاق از راه ادبیات رسیده‌ایم. بنابراین رویکرد بسته های آموزش خلاق از راه ادبیات کودکان فارسی آموز نخودی بیش از هر عاملی می کوشد که فراتر از آموزش زیان و ادبیات کودکان را نسبت به محیط زندگی خود حساس کند و نقش کنشگری در ارتباط های اجتماعی و فرهنگی و فردی بپزید.