کدو قلقله زن

کدو قلقله زن، بازآفرینی از روایتی کهن است که انسان را بدون هیچ ابزاری در جهانی که برای صدها هزارسال هم‌زیست با جانوران وحش بوده است به نمایش می‌گذارد. ابزار این انسان برای گریز از چنگ و دندان‌های این جانوران چه بوده است؟ تفنگ؟ شمشیر؟ مشته سنگ؟ شاید باید گفت هیچ کدام. ابزار انسان اندیشه‌اش بوده است. آیا رفتن پیرزن درون کدو، نشان دهنده این نیست که گاهی انسانِ تنها برای رفتن به درون جنگل‌ها و دشت‌ها خود را چنان با پوشاک و صورتک‌های شگفت می‌پوشانده و با آویزان کردن زنگوله‌ها و زنگ‌ها هر جانوری را از خود دور می‌کرده است؟ چنان که بازمانده این رفتارها تا هنوز هم در آفریقا دیده می‌شود. هرچه هست، کدوقلقله زن نمایشی از نیروی اندیشه و ابتکار انسان است برای تاب آوردن در جهانی پر از دشمنی و ستیز.

کدوقلقله‌زن یکی از کهن‌ترین افسانه‌های شرقی است که ریشه آن به شبه‌قاره هند می‌رسد. این افسانه در همه مناطق شبه‌قاره هند از سریلانکا تا خود سرزمین هند و به‌ویژه بخش بنگال‌نشین میان مردم رواج داشته است. پس از آن دست‌کم در دو سده گذشته این افسانه تا سرزمین‌های دور هم‌چون آمریکای‌شمالی هم رسیده است. یکی از راه‌های پراکنَش این افسانه داد و ستد دریایی هندیان با همه جهان بوده است. دریانوردان و کسانی که قصه‌گو بودند این افسانه را با خود به همه‌جا می‌بردند.
اما پیوند ایران و هند فراتر از داد و ستدهای دریایی بوده است. ریشه فرهنگی این مردم مشترک است و بسیاری از افسانه‌هایی که هندیان ساختند مانند افسانه‌های کلیله‌ودمنه از راه ایران به دیگر کشورها و فرهنگ‌ها رسید.
افسانه کدوقلقله زن برای کودکان دوست داشتنی و پرکشش است، زیرا این روایت در چرخشی رفت و برگشتی از ترس تا رهایی ساخته شده است.