۶ راهکار عالی برای کنترل خشم کودکان

متخصصان در این مقاله توضیح می‌دهند که چرا وقتی بچه‌ها عصبانی می‌شوند، خشم خود را به صورت فیزیکی ابراز می‌کنند و شما چطور می‌توانید رفتارشان را بهتر درک کنید.

همچنین بهترین‌ راه‌هایی که برای کنترل خشم کودکان در نظر دارند را به شما پیشنهاد می‌دهند.

کودک چهار ساله‌ای را تصور کنید که با عصبانیت و داد و فریاد، در اتاق نشیمن مشت و لگد می‌زند تنها به این دلیل که پدر  و مادرش او را به زمین بازی نمی‌برند. مشت‌هایش را در هم گره کرده و دندان‌هایش را آنقدر محکم به هم می‌فشارد که چانه‌اش می‌لرزد.

این وضعیت برای شما آشنا نیست؟!

کنترل خشم کودکان از دیدگاه متخصصان و روانشناسان

به گفته‌ی–مری والاس- یکی از متخصصان و نویسندگان کتب روانشناسی حوزه‌ی کودک، این نمود‌های نمایشی و بعضا وحشتناک خشم کودکان، ناشی از «عدم وجود زبان» هستند؛

به این معنا که نوزادان و نوپایان نمی‌توانند به شما بگویند مشکل چیست، یا به چه چیزی احتیاج دارند. «در عوض، آنها احساسات و نیازهایشان را با روشی فیزیکی و بدنی ابراز می‌کنند».

آنها ممکن است گریه کنند و فریاد بکشند، بی‌قراری کنند و یا لگد بپرانند.

خردسالان، فاقد کنترل تکانه نیز هستند، در نتیجه زمانی که ناامید یا عصبانی می‌شوند، فورا واکنش نشان می‌دهند: آنها نمی‌توانند به خواسته‌ی خود برسند، پس ممکن است (ضربه) بزنند، گاز بگیرند و یا رفتارهای مشابهی از این دست، ابراز کنند.

این متخصص معتقد است نوپایان می‌خواهند که امیال و خواسته‌هایشان فورا برطرف شود؛

«اگر تو به من آن بستنی یا آن ماشین آتش‌نشانی جدید داخل قفسه را ندهی، من خواهم مُرد».

اوقات تلخی کودک در واقع نوعی اعتراض او به بی‌نتیجه ماندن خواسته‌هایش و احساس «ناتوانی» مسلَم است

راهکارهای کنترل خشم در کودکان

با اینکه ممکن است هنگامی که کودکتان را به زمین بازی نمی‌برید، جنجالی به راه بیندازد که به نظر غیر عادی بیاید، اما عصبانیت یک هیجان طبیعی است.

این ماجرا می‌تواند در تمامی مراحل رشد و تحول آنها تا بزرگسالی، ادامه پیدا کند.

برخی از ما ممکن است به دلیل در خانه ماندن کودکان در مدت همه‌گیری ویروس کرونا، بیشتر شاهد جرقه‌های عصبانیت‌شان باشیم، اما این وظیفه‌ی ماست که بهترین راهکارهای مدیریت خشم را به کودکان آموزش دهیم.

در ادامه چند روش برای کنترل خشم کودکان ارائه شده که می‌توانند به شما و کودکتان در مدیریت هیجاناتش، کمک کنند.

برای کنترل خشم کودکان، ابتدا خشم آنها را بپذیرید

وقتی که کودکتان خشمگین است و احساس خود را -به شکلی شدید- ابراز می‌کند، بگویید:

«من می‌بینیم و متوجه هستم که تو عصبانی هستی».

اگر می‌دانید که چرا عصبانی است، می‌توانید دلیلش را هم اضافه کنید:

«من می‌دانم که تو عصبانی هستی، چون عاشق تاب بازی هستی و ما مجبوریم که پارک را ترک کنیم».

خشم کودکتان را بپذیرید. به او بگویید:

«اشکالی ندارد که عصبانی باشی».

شما می‌خواهید که کودکتان بداند هم خودش و هم هیجانی که تجربه می‌کند، هر دو مورد پذیرش هستند؛ و نمی‌خواهید که احساس کند لازم است هیجانات خود را پنهان کند.

او را تشویق کنید که از کلمات استفاده کند

کودکان به طور طبیعی نمی‌دانند که از چه کلماتی استفاده کنند. شما باید به آنها یاد بدهید که چه بگویند.

می‌توانید به کودک خود بگویید:

«وقتی که احساس می‌کنی عصبانی هستی، لازم است که (برای بیان کردن آن) از کلمه‌ها استفاده کنی»،

یا

«من واقعا می‌خواهم بدانم چه چیزی باعث ناراحتی تو شده. اگر از کلمه‌ها استفاده کنی (و به من بگویی)، من بهتر متوجه می‌شوم و می‌توانم به تو کمک کنم».

می‌توانید بگویید:

«وقتی عصبانی هستی، بگو: «من عصبانی هستم» و آن وقت، من هم به تو کمک خواهم کرد».

به مرور زمان، صدا و قوانین شما، ملکه‌ی ذهن کودکان خواهد شد.

در سن پنج سالگی، کودکان به تحول فراخود (سوپر ایگو) می‌رسند که به عنوان یک علامت توقف درونی عمل می‌کند و به آنها کمک می‌کند تا تکانه‌های پرخاشگرانه‌ی خود را، کنترل کنند.

برای کنترل خشم کودکان یک راه حل مثبت و سازنده پیدا کنید

سال‌های زیادی، بهانه‌گیری و کج خلقی را به عنوان تلاشی برای سوءاستفاده تلقی می‌کردند.

متخصصان به والدین توصیه می‌کنند که به کودکان اجازه دهند: «با صدای بلند گریه کنند» چرا که در غیر این صورت، خطر لوس شدن بچه‌ها وجود دارد.

گرچه این موضوع نیز درست است که گاهی والدین می‌توانند با فرو رفتن در یک الگوی منفی، هرآنچه که کودک می‌خواهد را برآورده سازند تا از آشوب جلوگیری کنند؛

اینکه به کودکان اجازه دهیم فریاد بکشند و گریه کنند، روش مثبت‌تری برای کنترل خود، به آنها نمی‌آموزد.

در حقیقت، بچه‌ها به راهی برای رهایی و گذر از خشم خود احتیاج دارند، و این بهتر از آن است که بگذاریم در خشم و عصبانیت خود فرو روند.

برای آموزش کنترل خشم کودکان، سعی کنید یک راه حل پیدا کنید –یک برش از سیب به جای بستنی،قبل از شام، یا چیزی که حواس کودکتان را پرت کند-

«من می‌دانم تو به خاطر اینکه باران می‌بارد و ما نمی‌توانیم به پارک برویم، ناراحت هستی؛ ولی چرا نرویم داخل چادر درون اتاق نشیمن بازی کنیم؟»-

تا به کودکتان نسبت به چیزی که او را هیجان‌زده می‌کند، انگیزه دهید. همچنین می‌توانید یک جایگزین یا راه حلی که به صورت توافقی به آن برسید را پیشنهاد دهید.

کودکتان را آرام کنید

زمانی که کودکتان درخواستی دارد، در آن لحظه فورا «نه» نگویید، و به این ترتیب کج خلقی او را پیش از آنکه شروع شود، متوقف کنید.

در عوض، مکث کنید و بگویید:

«اجازه بده ببینم، تو آن اسباب بازی جدید را می‌خواهی. بیا راجع به آن باهم حرف بزنیم».

این کار به شما مجال فکر کردن در مورد درخواستش و اینکه اگر لازم است چطور به گونه‌ای مسلَم و قطعی آن را رد کنید یا توجه کودکتان را به چیز دیگری جلب کنید، می‌دهد.

آرام کردن کودکتان و صحبت کردن در مورد آن موضوع، به او اجازه می‌دهد تا دلیل امتناع شما را بفهمد و با سازگاری بیشتری آن را بپذیرد.

شما می‌خواهید به فرزند خود این احساس را بدهید که صدایش را می‌شنوید، برای خواسته‌هایش اهمیت قائلید و به عنوان تکیه‌گاهی در ناامیدی‌های زندگی، قابل اعتماد هستید.

گاهی اوقات تغییر مکان هم می‌تواند راهکار خوبی برای کنترل خشم کودکان باشد. شما می‌توانید بگویید:

«بیا به فروشگاه حیوانات خانگی برویم تا سگی که دوست داری را ببینی» یا «بیا با هم برویم تا گیره‌های مویی که لازم داری را بخریم. در طول مسیر صحبتمان را هم ادامه می‌دهیم».

یک فضای آرام پیدا کنید

اگر در یک مکان عمومی هسیتد، سعی کنید به جایی بروید که افراد دیگری حضور ندارند. بر روی خودتان و فرزندتان تمرکز کنید، نه بر قضاوت مردم.

این کار، هر فشاری که ممکن است از جانب نظاره‌گران احساس کنید را برطرف می‌کند و به شما اجازه می‌دهد تا به طور خصوصی، با کودکتان ارتباط برقرار کنید.

هرچه سر و صدا و عوامل محیطی کمتری وجود داشته باشد، راحت‌تر می‌توانید کودکتان را آرام کنید. دستش را بگیرید و بگویید:

«بیا در آغوش من بنشین تا در مورد این موضوع با هم صحبت کنیم».

حد و حدود قاطعی را تعیین کنید

با وجود اینکه می‌خواهید این پیغام را به فرزندتان منتقل کنید که «عصبانی شدن» هیچ مشکلی ندارد، لازم است این موضوع را نیز روشن کنید که رفتار پرخاشگرانه‌ی جسمانی، به هیچ وجه قابل قبول نیست.

اگر کودک شما برادرش را کتک می‌زند، می‌توانید بگویید:

«تو می‌توانی عصبانی باشی، عصبانیت تو مورد قبول است. اما نمی‌توانی (کسی را) بزنی».

به او بگویید:

«ما هیچ کسی را کتک یا لگد نمی‌زنیم».

شما می‌خواهید او را به سمت روشی مثبت و سازنده جهت واکنش نشان دادن در موقعیت، هدایت کنید. حد و حدود خود را برایش توضیح دهید:

«(کتک) زدن، باعث آسیب رساندن می‌شود. ما به هیچ کس آسیبی نمی‌رسانیم».

اگر دلیلی که می‌آورید مورد پذیرش و قابل قبول باشد، احتمال بیشتری وجود دارد که بچه‌ها همکاری کنند.

نویسنده: ثریا جواهری