چگونه سوء استفاده‌ جنسی را در کودکان و نوجوانان تشخیص دهیم؟

سوء‌ استفاده‌ جنسی به معنی هرگونه تماس جنسی بین فرد بزرگسال و کودک اطلاق می‌شود. به عبارتی هرگونه سوء استفاده از کودک برای اهداف جنسی، سوء استفاده جنسی از کودک به حساب می‌آید.

سوء‌ استفاده‌ جنسی این افراد از کودک می‌تواند به صورت زیر باشد:

• اندام تناسلی خود را به کودک نشان می‌دهد، کودک را تشویق یا وادار به نشان دادن اندام تناسلی خود می‌کند.
• هنگامی‌که کودک دستشویی می‌رود، حمام می‌کند یا لباس خود را عوض می‌کند دزدکی به او نگاه می‌کند، کودک را تشویق یا وادار به دزدکی نگاه کردن به دیگران می‌کند.
• به شیوه‌ای نامتعارف کودک را لمس می‌کند. او را تشویق یا وادار می‌کند که خودارضایی کند، گاه نیز از او می‌خواهد خودش یا دیگری را به‌شیوه‌ای نامتعارف لمس کند.
• کودک را وادار به دیدن فیلم‌های مستهجن می‌کند.
• با تشویق، رشوه یا اجبار، کودک را وادار می‌کند از خود یا سایر کودکان به‌ صورت برهنه، نیمه‌برهنه یا حتی با لباس زیر فیلم بسازد و آن را ارسال کند.
• در واژن یا مقعد کودکان انگشت یا اشیاء دیگر فرو می‌کند.
• در رابطه با ظاهر خودِ کودک یا کودکان دیگر حرف‌های جنسی می‌زند.

سوء‌ استفاده‌ جنسی از کودکان جرمی جدی است که تبعات روحی و جسمی آن نه‌تنها در زمان حال دامن‌گیر زندگی کودک می‌شود، بلکه در آینده نیز مشکلاتی را به بار خواهد آورد.

کودکان در هر سنی ممکن است مورد سوء‌ استفاده‌ جنسی قرار گیرند. هم دختران و هم پسران ممکن است مورد آزار جنسی قرار گیرند.

سوء‌ استفاده‌ جنسی غالبا از جانب شخصی اتفاق می‌افتد که کودک او را می‌شناسد. نیمی از آزارهای جنسی توسط اعضای خانواده صورت می‌گیرد و نیمی دیگر توسط شخصی که کودک او را می‌شناسد.

مهم نیست که چه اتفاقی افتاده یا ماجرا چگونه به وقوع پیوسته است، در سوء‌ استفاده‌ی جنسی هرگز کودک مقصر نیست. افرادی که این کار را انجام می‌دهند صد در صد به‌تنهایی، در برابر این عمل، مسئول‌ هستند.

سوء استفاده جنسی از کودکان و نوجوانان: شناخت و علائم

شاید کودکان به شما نگویند که مورد سوء‌ استفاده‌ جنسی قرار گرفته‌اند، ولی شما متوجه نشانه‌هایی از آزار جنسی در آن‌ها خواهید بود؛ از جمله علائم جسمی و تغییر در رفتار یا احساسات کودک.

کودکان به سوء‌ استفاده‌ جنسی (Child sexual abuse) به طرق گوناگون واکنش نشان می‌دهند.

واکنش کودکان به سوء استفاده جنسی به عوامل مختلفی بستگی دارد، از جمله سن، دفعات و شدت آزار، اتفاقاتی که حین آزار جنسی رخ می‌دهد و فردی که تجاوز را انجام می‌دهد.

برخی از کودکان علائمی بسیار جزئی و برخی دیگر هیچ علائمی از خود نشان نمی‌دهند.

اگر کودک شما یک یا چند علامت ذکر‌شده‌ی زیر را نشان داد، لزوماً به این معنا نیست که مورد سوء‌ استفاده‌ جنسی قرار گرفته باشد.

رفتار کودک شما به دلایل زیادی می‌تواند تغییر کند، با وجود این سوء‌ استفاده‌ جنسی را به عنوان یکی از احتمالات در نظر بگیرید؛ همچنین همیشه به غریزه‌ی خود اعتماد کنید.

علائم سوء استفاده جنسی در کودکان ۰ تا ۱۱ سال

سوء استفاده جنسی و تغییر در احساسات کودک

اگر کودک شما در معرض سوء استفاده جنسی قرار گرفته باشد، شاید متوجه شوید که او:

• بیش‌ از‌ حد ساکت است.
• بی‌دلیل گریه می‌کند.
• تخت یا شلوار خود را خیس می‌کند.
• سؤالاتی از این دست می‌کند: «آیا مردم باید اسرارشون رو حفظ کنند؟»
• پرخاشگر است یا بدون دلیل مشخصی عصبانی می‌شود.
• می‌گوید سر یا شکمش درد می‌کند، ولی به نظر نمی‌رسد که این موضوع دلیل جسمانی داشته باشد.
• کابوس‌های وحشتناک می‌بیند.
• بسیار وابسته است.

سوء استفاده جنسی و تغییر در رفتار کودک

شاید متوجه شوید که فرزند شما:

• علاقه‌ای به بازی ندارد یا از اماکن و افراد خاص دوری می‌کند.
• گاه با خودش ور می‌رود.
• مشکلات خواب دارد.
• عملکردش در مدرسه ضعیف شده است.

با غریبه ها حرف نمی زنم

400,000 ریال

افزودن به سبد خرید

من با هرکسی نمی‌روم – داستانی درباره روش برخورد با غریبه و آشنا – مجموعه مهارت های خودمراقبتی (جلد ۱)

950,000 ریال

ناموجود

ناموجود

نه، یعنی نه

950,000 ریال

افزودن به سبد خرید

چند کلمه حرف حساب درباره‌ی بدن

790,000 ریال

افزودن به سبد خرید

سوء استفاده جنسی و تغییرات جسمانی کودک

شاید علائم ظاهری زیر را در فرزندتان ببینید:

• تورم یا قرمزی در ناحیه‌ی تناسلی
• داشتن درد هنگام رفتن به دستشویی
• مشکل در راه رفتن یا نشستن
• کبودی در قسمت‌های نرم بدن، مانند باسن یا ران‌
• علائم عفونت ادراری، مانند سوزش هنگام ادرار
• علائم عفونت مقاربتی، مانند ترشح از آلت تناسلی

علائم سوء استفاده جنسی در نوجوانان چیست؟

سوء استفاده جنسی و تغییر در احساسات نوجوان

اگر نوجوان شما مورد سوء‌ استفاده‌ جنسی قرار گرفته باشد، شاید متوجه شوید که او:

• پرخاشگر شده یا بی‌دلیل عصبانی می‌شود.
• سردرد یا معده‌درد دارد که به نظر نمی‌رسد دلیل جسمانی داشته باشد.
• با نام‌ بردن اسم شخص یا مکانی خاص عصبانی یا ناراحت می‌شود.
• در حفظ روابط مشکل دارد.
• بی‌دلیل گریه می‌کند.
• کابوس می‌بیند.
• عزت‌نفس پایینی دارد.
• درباره‌ی هویت جنسی خود گیج شده ‌است.

سوء استفاده جنسی و تغییر در رفتار نوجوان

شاید متوجه شوید که فرزند شما:

• متفاوت لباس می‌پوشد.
• از منبعی ناشناخته، پوشاک، کفش، کیف، جواهرات یا وسایل الکترونیک می‌گیرد.
• رفتارهای جنسی نامتعارف و پرخطر از خود نشان می‌دهد.
• به مصرف الکل یا سایر مواد مخدر روی ‌آورده است.
• به‌طور غیر‌عادی رانندگی می‌کند.
• به بدن خود آسیب می‌زند.
• وقت زیادی را در اینترنت می‌گذراند و درباره‌ی ارتباطات آنلاین پنهان‌کاری می‌کند.
• در خوابیدن مشکل دارد.

سوء استفاده جنسی و تغییر در مدرسه و زندگی اجتماعی نوجوان

شاید متوجه شوید که فرزند شما:

• منزوی و تنهاست.
• گروه‌های دوستانه‌اش را تغییر داده است.
• از معاشرت با برخی افراد، مثلاً یک گروه ورزشی خاص، یا رفتن به مکانی خاص مانند خانه‌ی یک دوست پرهیز می‌کند.
• از فعالیت‌ها یا رویدادهایی که پیش‌تر از انجام دادن آن‌ها لذت می‌برد، اجتناب می‌کند یا سؤالات جدیدی می‌کند: «امروز باید کلاس موسیقی‌م رو حتماً برم؟»
• عملکرد او در مدرسه ضعیف شده است.

سوء استفاده جنسی و تغییرات جسمانی نوجوان

شاید علائم جسمی زیر را در نوجوان خود مشاهده کنید:

• تورم یا قرمزی در ناحیه‌ی تناسلی
• درد هنگام رفتن به دستشویی
• مشکل در راه رفتن یا نشستن
• کبودی در قسمت‌های نرم بدن، مانند ران یا باسن
• علائم عفونت ادراری، مانند سوزش هنگام ادرار
• علائم عفونت مقاربتی، مانند ترشح از آلت تناسلی
• عقب افتادن عادت ماهیانه

فردی که کودک را مورد سوء استفاده جنسی قرار می‌دهد چه نشانه‌هایی دارد؟

کودک آزاری اغلب از جانب اعضای خانواده یا افرادی که شما و کودک او را به خوبی می‌شناسید انجام می‌شود.

افرادی که به کودک آزار جنسی می‌رسانند، اغلب اعضای خانواده یا افرادی هستند که شما و فرزندتان به‌خوبی آن‌ها را می‌شناسید. این افراد اغلب از نزدیکان هستند.

افرادی که از کودکان سوء استفاده جنسی می‌کنند، شاید بزرگسالان، جوانان یا بچه‌های بزرگ‌تر باشند.

این افراد ظاهر و رفتاری مانند دیگران دارند و چهره، لباس و صدای آن‌ها کاملا عادی است.

آن‌ها سعی می‌کنند با کودک یا خانواده‌‌اش روابطی بر پایه‌ی اعتماد برقرار سازند و به نظر افرادی حمایتگر و دلسوز می‌آیند که صلاح کودک را می‌خواهند. به این عمل “اغوا کردن کودک” می‌گویند.

چه زمانی باید نگران بود که کودک مورد سوء استفاده‌ جنسی قرار گرفته است؟

اگر متوجه شدید شخصی به طرق زیر با فرزند شما در ارتباط است، باید نگران سوء استفاده‌ جنسی باشید.

شخص:

• به‌طور مداوم سعی می‌کند به‌تنهایی با کودک وقت بگذراند؛ برای مثال، از شما درخواست می‌کند که از کودک‌تان نگهداری کند، او را شب به منزل خود دعوت می‌کند یا می‌خواهد با او به اردو برود.
• به‌طور مکرر، کودک را از بزرگسالان یا کودکان دیگر جدا می‌کند و به دنبال «زمانی خاص» برای وقت‌‌گذرانی با او است.
• پنهان‌کار و مرموز است و درباره‌ی نحوه‌ی وقت‌گذرانی با فرزند شما هیچ‌گونه اطلاعاتی نمی‌دهد.
• با گفتن سخنانی از این دست که «شما پدر یا مادر بدی هستید» سعی می‌کند رابطه‌ی شما را با فرزندتان تضعیف کند.
• بیش‌از‌حد معمول برای کودک خوراکی یا هدایای گران‌قیمت می‌خرد.
• اصرار دارد فرزند شما را ببوسد، بغل کند یا به هر طریق ممکن با او تماس فیزیکی داشته باشد؛ مثل قلقلک‌ دادن بیش‌از‌حد یا بازی‌هایی که شامل لمس کردن یا نشستن روی پا می‌شوند.
• به‌طور غیرمعمول، به رشد جنسی یا ظاهر فرزند شما علاقه نشان می‌دهد یا بیش‌از‌حد از کودک تعریف می‌کند.
• از کودک شما بیش‌از‌حد عکس می‌گیرد.
• در شبکه‌های اجتماعی با فرزندتان دوست است.

توجه داشته باشید هرکسی که چنین رفتاری دارد، لزوماً نباید از کودک شما دور بماند. برخی افراد فقط بیش‌ازحد کنجکاوند یا به خانواده و فرزند شما اهمیت زیادی می‌دهند.

در برابر فردی که کودک را مورد سوء استفاده جنسی قرار می‌دهد، چه باید کرد؟

به غرایز خود اعتماد کنید. بهتر است تا زمانی‌که اطلاعات بیشتری کسب کنید، کودک را از فرد مورد نظر دور نگه دارید.

همچنین مهم است که:

• در رفتار فرزند خود به دنبال نشانه‌هایی از سوء‌ استفاده‌ جنسی باشید.
• مراقب رفتارهای مشکوک بزرگسالان و بچه‌های بزرگ‌تری باشید که با کودک شما وقت می‌گذرانند.
• با مطرح کردن چندین سؤال احساس کودک‌تان را درباره‌ی شخص مورد نظر دریابید: «از رفتار پسرعمو… خوشت می‌آد؟» یا «آقای فلانی همه‌ی عکس‌های اینستاگرامت رو لایک می‌کنه. توی شبکه‌های اجتماعی دیگه هم تو رو دنبال می‌کنه؟»
• با مطرح کردن سؤالاتی مانند «آیا چیزی نگرانت کرده؟» یا «خوبی؟» کودک‌تان را تشویق کنید که هر‌گونه نگرانی را با شما در میان بگذارد.
• با شماره تلفن ۱۲۳ تماس بگیرید و مورد خشونت خانگی را با کارشناسان در میان بگذارید.

اغوا کردن کودک با هدف سوء‌ استفاده‌ جنسی: شناخت علائم

اغوا کردن کودک با هدف سوء‌ استفاده‌ جنسی (Grooming) چیست؟

اغوا کردن (Grooming) بدین معناست که شخص با برقراری رابطه‌‌ای قابل اعتماد با کودک یا خانواده‌‌‌اش از او سوء استفاده می‌کند.

فرد روزها، هفته‌ها، ماه‌ها یا حتی سال‌ها با کودک و خانواده‌اش در ارتباط بوده است و بدین طریق می‌تواند اعتماد آن‌ها را جلب ‌کند.

برای مثال، شاید این فرد با خانواده‌ای دوست شود و ارتباطی شگفت‌انگیز با کودک آن‌ها برقرار کند. شاید فرد به‌تدریج زمان بیشتری را با کودک بگذراند. این امر بعدها زمینه‌ی سوء‌ استفاده‌ جنسی را فراهم می‌کند.

چه کسانی می‌توانند کودک را اغوا کنند؟

هرکسی می‌تواند اغواگر باشد؛ زن یا مرد، دوست، غریبه یا حتی یک متخصص.

شخص اغواگر می‌تواند جزو اقوام یا دوستان خانوادگی باشد یا حتی فردی از محل عبادت خانواده (کلیسا، مسجد و…). این شخص می‌تواند آرایشگر، مربی ورزشی، معلم یا پرستار کودک باشد.

اغوا کردن کودک چگونه و کجا اتفاق می‌افتد؟

اغوا‌کردن می‌تواند به صورت رو‌دررو یا از طریق شبکه‌های مجازی اتفاق بیفتد.

اگر اغوا کردن به صورت رو‌در‌رو اتفاق بیفتد، فرد ممکن است راه‌هایی برای شناخت کودک و خانواده‌اش پیدا کند و پیشنهاد کند کودک را به خارج از خانه ببرد.

شاید این شخص برای کودک یا خانواده‌اش هدایا و خوراکی بخرد یا اینکه از خانواده و کودک تعریف و تمجید کند تا آن‌ها احساس خاصی به وی پیدا کنند.

اگر اغوا کردن از طریق شبکه‌‌های مجازی اتفاق بیفتد، شاید متجاوز وانمود کند که فردی مشهور یا حتی کودکی در سن‌وسال فرزند شماست.

شاید متجاوز برای ایجاد ارتباط با کودک از ایمیل، پیامک، گفت‌وگوی آنلاین یا روش‌های دیگر استفاده کند.

علائم اغوا شدن در کودکان ۰ تا ۱۱ سال کدام است؟

بسیاری از علائم آن می‌تواند مانند روابط طبیعی بزرگسالان با کودک به نظر برسد، به همین دلیل تشخیص آن دشوار است. اما در ادامه، از طریق برخی نشانه‌ها به شما خواهیم گفت که احتمالاً فرزندتان، اغوا شده است.

فرزند شما:

• بی‌دلیل هدایا و اسباب‌بازی ‌دریافت می‌کند.
• درباره‌ی اینکه کادوها از کجا آمده‌اند، نمی‌خواهد صحبت کند.
• از شخصی که او را فقط به ‌صورت آنلاین می‌شناسد پیام‌های زیادی دریافت می‌کند.
• درباره‌ی فردی بزرگسال یا کودکی بزرگ‌تر از خود زیاد صحبت می‌کند یا می‌خواهد وقت زیادی را با او بگذراند.
• به‌تنهایی می‌خواهد به ملاقات فردی بزرگسال یا مُسن‌ برود.
• درباره‌ی آنچه با یکدیگر انجام می‌دهند، نمی‌خواهد صحبت کند.
• دیگر درباره‌ی خودش با شما صحبت نمی‌کند.
• وقت بیشتری را تنها در اتاق خود می‌گذراند.

چه علائمی نشان می‌دهد که نوجوان اغوا شده است؟

علائم زیر شاید نشان‌دهنده‌ی آن باشد که نوجوان شما اغوا شده است.

فرزند شما:

• با پسر یا دختری بسیار بزرگ‌تر از خود رابطه دارد.
• هدایای زیادی مانند لباس، جواهرات و لوازم الکترونیکی دریافت می‌کند.
• درباره‌ی اینکه کادوها از کجا آمده‌اند، نمی‌خواهد صحبت کند.
• درباره‌ی کارهایی که با هم انجام می‌دهند، نمی‌خواهد صحبت کند یا درباره‌‌ی آن‌ها دروغ می‌گوید.
• از مدرسه رفتن یا انجام دادن فعالیت‌های ورزشی گریزان است.
• وقت کمتری را با دوستانش سپری می‌کند یا ناگهان گروه‌های دوستی خود را تغییر می‌دهد.
• از شخصی که فقط به‌ صورت آنلاین می‌شناسد، پیام‌های زیادی دریافت می‌کند.
• زمانی‌که با دوست‌ خود (فرد اغواگر) وقت می‌گذراند، نمی‌خواهد کسی دورو‌برش باشد.
• درباره‌ی افکار یا احساساتش، دیگر با شما صحبت نمی‌کند.

رفتار فرد اغواگر با والدین

فرد اغواگر اغلب سعی می‌کند اعتماد خانواده یا مراقبان کودک را جلب کند.

علائم زیر گاه نشان می‌هد که شخص قصد دارد از فرزند سوء استفاده‌ جنسی کند و به همین منظور هم شما یا خانواده‌تان را فریب می‌دهد.

فرد مورد نظر:

• پیشنهاد می‌کند فرزندتان را برای ورزش یا انجام دادن فعالیت‌های دیگر با خودش ببرد، از شما درخواست می‌کند مراقب فرزندتان باشد یا اینکه می‌خواهد با او به اردو برود.
• پیشنهاد می‌‌کند مربی فرزندتان شود و به‌طور جداگانه به او آموزش دهد.
• برای خانواده‌ی شما هدیه می‌خرد.
• پیشنهاد می‌کند برای خانواده‌ی شما کارهایی مانند تعمیرات یا باغبانی انجام دهد.
• به فعالیت‌ها، تندرستی، نمرات مدرسه یا سایر زمینه‌های زندگی فرزندتان علاقه نشان می‌دهد.
• از خانواده‌ی شما و تربیت فرزندتان تعریف می‌کند.
• معصومانه، با کودک شما بازی می‌کند و در حضور شما کودک را به‌ شکلی غیر‌جنسی لمس می‌کند. این رفتار باعث می‌شود شما و فرزندتان به این نوع تماس بدنی عادت کنید.
• سعی می‌کند رابطه‌ای محبت‌آمیز و دلسوزانه با شما برقرار کند.

در صورتی که نگران اغوا شدن کودک خود هستید، چه باید بکنید؟

اغواگری همیشه عملی واضح نیست. اغواگران سخت تلاش می‌کنند اعتماد و احترام افراد خانواده، اعم از فرزندان و والدین را جلب کنند؛ بنابراین اگر احساس خوبی به فرد مقابل ندارید، به غرایز خود اعتماد کنید.

همچنین مهم است که:

• مراقب نشانه‌ها باشید.
• از تنها ماندن فرزندتان با شخص جلوگیری کنید.
• اجازه ندهید فرد بیش‌از‌حد به خانواده‌ی شما محبت کند.
• از خانواده‌های دیگری که شخص را می‌شناسند، بپرسید رابطه‌ی آن‌ها با او چگونه است.
• با مطرح کردن برخی سؤالات احساس کودک‌تان را درباره‌ی این شخص دریابید. «از رفتار پسرعمو… خوشت می‌آد؟» یا «آقای فلانی همه‌ی عکس‌های اینستاگرامت رو لایک می‌کنه. توی شبکه‌های اجتماعی دیگه هم تو رو دنبال می‌کنه؟»
• با مطرح کردن سؤالاتی مانند «آیا چیزی نگرانت کرده؟» یا «خوبی؟» کودک‌تان را تشویق کنید که هرگونه نگرانی‌‌اش را با شما در میان بگذارد.

با شماره تلفن ۱۲۳ تماس بگیرید و مورد خشونت خانگی را با کارشناسان در میان بگذارید.

در آخر

در وبلاگ سایت هدهد باز هم به مقوله سوء استفاده جنسی کودکان پرداخته شده است. با ما همراه باشید و باقی مقالات از این وبسایت دنبال کنید. همچنین با دادن آموزش مراقبت جنسی به کودکانتان می توانید آنها را برای مقابله با خطرهای احتمالی در اطراف خود اگاه کنید.

ترجمه و گردآوری: آذین بذرافشان