نقش مهم اسباب‌بازی‌ها در رشد و پرورش کودک
آذین بذرافشان
فهرست محتوا
- هماهنگی چشم و دست را افزایش می‌دهد
- حل مسئله
- تجربه‌های شناختی
- مرتب‌سازی و طبقه‌بندی
- مهارت واژگانی
- مهارت‌های حافظه را بهبود می‌بخشد
- مهارت‌های حرکتی ظریف
- بهترین ابزار یادگیری
- مهارت‌های اجتماعی
- اعتمادبه‌نفس
چگونه نوپایان را به پازل علاقه‌مند کنیم؟
- همکاری را آموزش می‌دهد
- مهارت‌های حل مسئله را تقویت می‌کند
- به تفکر خلاق کمک می‌کند
- مهارت‌های حرکتی را افزایش می‌دهد
- عزت نفس ایجاد می‌کند
مزایای بازی‌های آموزشی
بچه‌ها همیشه کنجکاو هستند که چیزهای جدیدی کشف کنند و یاد بگیرند. آنها دائم به دنیای اطراف خود علاقه نشان می‌دهند و کاوشگری، جزئی از فرایند رشد آنهاست. والدین می‌توانند با خرید اسباب‌بازی‌های آموزشی به فرزندان خود در رشد و درک محیط اطراف‌شان کمک کنند. اسباب‌بازی‌های آموزشی حس کنجکاوی کودکان را ارضا می‌کنند، به‌وسیله‌ی آنها با جهان پیرامون خود ارتباط برقرار می‌کنند و به صورت منبعی سرگرم‌کننده باعث رشد آنها می‌شوند.
طراحی‌های مختلف اسباب‌بازی‌های آموزشی نیز باعث ایجاد خلاقیت در کودکان می‌شود. بعضی از اسباب‌بازی‌ها که به اشکال و ساختارهای مختلف تبدیل می‌شوند، به کودکان می‌آموزند که چگونه چیزهای گوناگون به‌وجود می‌آیند. البته والدین باید بسته به سن فرزندان خود برای آنها اسباب‌بازی‌های مناسب انتخاب کنند. اسباب‌بازی‌های رنگی علاقه خردسالان را بر می‌انگیزد در حالی که اسباب‌بازی‌های پیچیده مانند پازل‌های چوبی توجه کودکان بزرگتر را به خود جلب می‌کنند.
اسباب‌بازی‌های آموزشی مزایای بی‌شماری دارند اما اصلی‌ترین آنها کمک به رشد کودکان است. اسباب‌بازی‌های آموزشی به دلایل زیر در رشد کودکان موثر هستند:
- به افزایش ضریب هوشی آنها کمک می‌کنند.
- حواس آنها را توسعه می‌بخشند.
- مهارت‌های حل مسئله را در آنها افزایش می‌دهند.
- خلاقیت را افزایش می‌دهند..
- رشد عاطفی و اجتماعی آنها را بهبود می‌بخشند.
- باعث افزایش تمرکز می‌شوند.
بازی‌های پازلی
پازل‌ها نه تنها کودکان را سرگرم می‌کنند بلکه باعث بهبود حافظه و گسترش واژگان آنها می‌شوند.
بسیاری از والدین برای اینکه فرزندان‌شان مدتی ساکت باشند و آرام بگیرند، پازل می‌خرند. اما متخصصان عقیده دارند که پازل وسیله مهمی برای یادگیری است که به‌طور کلی می‌تواند به رشد کودک کمک کند.
مزایای پازل برای کودکان
1. هماهنگی چشم و دست را افزایش می‌دهد
در ابتدا کودکان از روش آزمون و خطا برای حل پازل استفاده می‌کنند که این امر نیاز به تمرکز زیاد و هماهنگی مناسب چشم و دست دارد. کودک هنگام تلاش برای درست کردن پازل مجبور است یک یا چند قسمت از پازل را دائماً جابه‌جا کند و باید بتواند ماهرانه از چشم و دست خود استفاده کند.
2. حل مسئله
پازل‌ها قطعه‌هایی هستند که باید به درستی به هم متصل شوند و معماهایی هستند که باید به دقت حل شوند. برخلاف بقیه‌ی بازی‌ها، پازل‌ها تنها یک راه حل دارند و بنابراین کودک تا زمانی که موفق شود، تلاش خود را ادامه می‌دهد. این بازی ارزشمند و معنی‌دار است و کودک باید انواع مختلف آن را تجربه کند.
3. تجربه‌های شناختی
پازل به رشد مهارت‌های استدلالی و توانایی حل مسئله در کودک کمک می‌کند. این بازی همچنین باعث افزایش آگاهی بصری در آنها می‌گردد و کودکان بسته به موضوع پازل، به طور اتفاقی موضوعات مختلفی مانند واژگان، رنگ‌ها، حروف الفبا، اعداد، اشکال، وسایل نقلیه، حیوانات و بسیاری دیگر را نیز یاد می‌گیرند.
4. مرتب‌سازی و طبقه‌بندی
پازل‌ها قبل از اینکه چیده شوند باید مرتب شوند. بعضی از کودکان دوست دارند که پازل‌ها را بر اساس رنگ طبقه‌بندی کنند در حالی که برخی دیگر آنها را بر اساس طرح مرتب می‌کنند.
5. مهارت واژگانی
یکی از مهم‌ترین فواید پازل این است که مهارت‌های واژگانی کودکان را توسعه می‌دهد. هر بار که کودک پازلی را کامل می‌کند با کلمه جدیدی آشنا می‌شود و از آنجایی که خود این پازل را درست کرده است، کلمه و معنی آن را برای همیشه به خاطر می‌سپارد.
6. مهارت‌های حافظه را بهبود می‌بخشد
کودکان دوست دارند که یک پازل را بارها و بارها به هم ریخته و از اول درست کنند که این باعث تقویت حافظه آنها می‌شود. پازل، کودک را وادار به تفکر می‌کند و او را مجبور می‌کند تا به یاد آورد که چگونه قبلاً آن را درست کرده بود و این امر به رشد مغز او کمک می‌کند.
7. مهارت‌های حرکتی ظریف
مهارت‌های حرکتی ظریف در زندگی کودک بسیار مهم هستند و با درست کردن پازل این مهارت‌ها توسعه می‌یابند. آنها یاد می‌گیرند که قطعات بزرگ و کوچک پازل را به دست بگیرند و برای اینکه آن را در جای مناسبش قرار دهند، تمرکز کنند. کودک لازم است پازل‌های چند وجهی را در دست خود بچرخاند تا جای درست آنها را پیدا کرده و با فشار در جایش تثبیت کند. همه این فعالیت‌ها قدرت انگشتان کودک را افزایش می‌دهد و به او کمک می‌کند بتواند چیزها را با دستش بر‌دارد و نگه دارد.
8. بهترین ابزار یادگیری
پازل‌ها برای کودکان خردسال بهترین ابزار یادگیری هستند. کودک باید هر قطعه پازل را در مکان دقیق خود قرار دهد چون تنها در این صورت است که تکمیل می‌شود. او قبل از اینکه سراغ قطعه بعدی پازل برود، باید مطمئن شود که قطعه قبلی را در جای مناسب خود قرار داده است.
9. مهارت‌های اجتماعی
پازل را می‌توان به صورت گروهی درست کرد که به رشد مهارت‌های اجتماعی در کودکان کمک می‌کند.
10. اعتماد به نفس
از آنجا که کودکان به‌طور مستقل پازل‌ها را درست می‌کنند، اعتمادبه‌نفس آنها افزایش می‌یابد.
چگونه نوپایان را به پازل علاقه‌مند کنیم؟
بهترین شیوه برای جلب توجه نوپایان شروع با پازل‌های ساده است. هرچه پازل دشوارتر باشد، درست کردن آن برایشان سخت‌تر خواهد بود و به سرعت دلسرد شده و علاقه‌شان را از دست می‌دهند. با پازل‌های رنگارنگ آنها را علاقه‌مند کنید.
پازل‌های بزرگتر توجه کودکان را مدت بیشتری به خود جلب می‌کند و هرچه شما بیشتر از بازی لذت ببرید، آنها نیز بیشتر تمایل دارند در فعالیت شرکت کنند.
روش دیگر برای علاقه‌مند نگه داشتن آنها این است که بازی پازل را به صورت یک فعالیت منظم انجام دهید. تمام توجه خود را به این فعالیت اختصاص دهید. مقداری میان‌وعده‌ی سالم درست کنید، جایگاهی کوچک در سالن در نظر بگیرید و زیر یک پتوی گرم و نرم با آنها پازل بازی کنید.
راه‌های زیادی برای لذت‌بخش کردن بازی پازل وجود دارد ولی شما باید مانند یک نوپا فکر کنید و از قدرت تخیل خود استفاده کنید. یک قاعده کلی وجود دارد و آن این است که چیزی که از نظر شما احمقانه به نظر می‌رسد، برای کودکان فوق‌العاده سرگرم‌کننده است.
بازی‌های سازه‌ای
در بازی سازه‌ای بچه‌ها با استفاده از اسباب‌بازی و یا وسایل غیراسباب‌بازی چیزهای جدیدی خلق می‌کنند. این نوع بازی‌ها معمولاً با فعالیت‌های ساخت‌و‌‌سازی مانند جدا کردن، شکل دادن، سرهم کردن، متصل کردن و روی هم چیدن مرتبط هستند. بازی‌های سازه‌ای تجربه یادگیری عملی را برای کودکان فراهم می‌کنند و یادآوری اطلاعاتی که در هنگام بازی یاد گرفته می‌شود، آسان‌تر است.
مزایای بازی‌های سازه‌ای
1. همکاری را آموزش می‌دهد
بازی سازه‌ای کودکان را به اهمیت همکاری با سایر اعضای تیم‌شان علاقه‌مند می‌کند. برای مثال عمل ساده‌ای مثل دادن سطل به یکدیگر بچه‌ها را دور هم جمع می‌کند و به آنها کمک می‌کند تا احساس کنند همگی در حال تلاش برای یک هدف واحد هستند. همچنین راه را برای ایجاد مهارت‌های اجتماعی آنها نیز هموار می‌کند، ویژگی‌ای که در بزرگسالی برای آنها ارزشمند خواهد بود.
2. مهارت‌های حل مسئله را تقویت می‌کند
وقتی کودکان سرگرم بازی‌های سازه‌ای هستند، خیلی سریع روش‌هایی که به نتیجه مطلوب منتهی می‌شوند را یاد می‌گیرند. همچنین می‌آموزند که هنگام حل مسئله دیدگاهی منعطف داشته باشند. کودک مهارت‌های حل مسئله را که هنگام بازی‌های سازه‌ای بدست می‌آورد در زمینه‌های دیگر زندگی‌اش نیز بکار می‌برد.
3. به تفکر خلاق کمک می‌کند
یکی از مهم‌ترین مزایای بازی‌های سازه‌ای این است که برای کودکان بستری فراهم می‌شود تا در تعاملات‌شان خلاق باشند. کودک با فهمیدن کاربردهای مختلف یک ماده، از تفکر محدود رها می‌شود و توانایی تفکر جانبی را در خود بهبود می‌بخشد.
4. مهارت‌های حرکتی را افزایش می‌دهد
کودک لازم است هنگام انجام بازی‌های سازه‌ای قسمت‌های مختلف بدن خود را حرکت دهد. چهار دست و پا رفتن، کش آمدن، محکم گرفتن و راه رفتن همگی باعث می‌شوند تا ماهیچه‌های در حال رشد آنها بکار گرفته شوند.
5. عزت نفس ایجاد می‌کند
هنگام بازی‌های سازه‌ای کودکان در جایگاه قدرت قرار دارند و به اوضاع مسلط هستند. آنها آزادی لازم برای رسیدن به هدف را دارند، مواد مورد نیاز را انتخاب کرده و بهترین روش برای پیاده‌سازی آن را کشف می‌کنند. این احساس کنترل کامل بر محیط باعث می‌شود کودکان احساس مثبتی نسبت به خودشان داشته باشند و عزت نفس آنها افزایش یابد.
معرفی کودکان به بازی‌های سازه‌ای
بازی‌های سازه‌ای به اسباب‌بازی یا موادی نیاز دارد تا بتواند هنرمند درون کودک را نمایان کند. از بین اسباب‌بازی‌های مورد علاقه‌ی کودکان _از جمله قطعه‌های خانه‌سازی (لگو)، خمیر بازی، مقوا، چوب، شن و ماسه_ موادی در اختیار آنها قرار دهید که به اندازه‌ی کافی متنوع باشند تا به شکل‌های مختلف مورد استفاده قرار گیرند.
اما به خاطر داشته باشید هنگام بازی‌های سازه‌ای به کودک دیکته نکنید که چه کاری باید انجام دهد. شما پشتیبان آنها هستید بنابراین عقب بایستید و به آنها اجازه دهید تا با تمام وجودشان به اکتشاف بپردازند.
به آنها اجازه دهید روی هدف خود تمرکز کنند، کنجکاو باشند، مسائل را حل کنند، محیط پیرامون خود را درک کنند و در این فرایند مجموعه ارزشمندی از مهارت‌های شناختی به‌دست آورند که موجب می‌شود در آینده افرادی سالم و دارای مهارت‌های متعدد باشند.
منابع
https: //playgroundprofessionals. com/play/toys/6-benefits-educational-toys-kids-development
https: //www. indiaparenting. com/10-benefits-of-puzzles-for-children. html
https: //cheqdin.com/why-is-constructive-play-important-in-early-years/
https: //www.babytoddlerandkids.com.au/benefits-of-puzzles-for-toddlers/