ضرورت خواندن کتاب‌های طنز برای کودکان
آذین بذرافشان
کتاب خنده‌دار می‌تواند جوانان بی‌اعتماد‌به‌نفس و افرادی را که از خواندن فراری‌اند، به دام بیندازد. کتاب های طنز به همه‌ی خوانندگان‌شان «احساس خوبی» می‌دهند و خواندن را به لذت تبدیل می‌کنند.
احساس لذت یکی از شگفت‌انگیزترین احساسات بشری است. در لحظات خوشی و لذت، ما به‌هیچ‌عنوان درد، غفلت، ترس، آشفتگی یا فقدان اعتمادبه‌نفس را حس نمی‌کنیم. ما با چیزی فراتر از خودمان ارتباط برقرار می‌کنیم. بنابراین اجازه دهیم کودکان ما نیز از خوشی خواندن یک داستان خوب بهره‌مند شوند و با خنده‌های هرچند کوتاه، بیشترین لذت را ببرند.
به‌تازگی بر اساس تحقیقی در ایالات‌متحده ثابت شده است وقتی‌که کودکان به قصد لذت بردن مطالعه می‌کنند، به دنبال کتاب‌هایی می‌روند که باعث خنده‌ی آن‌ها شود و این کاملاً منطقی است؛ چون همه‌ی ما عاشق خندیدن هستیم.
فهرست محتوا
آیا چیزی مهم‌تر از خندیدن وجود دارد؟
چگونه کتاب‌های طنز سواد کودکان را افزایش می‌دهند؟
کتاب‌های طنز چه فوایدی برای کودکان دارند؟
- کتاب‌های طنز باعث می‌شوند بچه‌ها عاشق کتاب شوند
- کتاب‌های طنز به کودکان انگیزه‌ی خواندن می‌دهند
- داستان‌های طنز قدرت درک را افزایش می‌دهند
- داستان‌های طنز به کودکان کمک می‌کند با شرایط دشوار کنار بیایند
خنده چیست؟
خنده به‌طور طبیعی درد را از بین می‌برد. خنده باعث تولید اندورفین در بدن می‌شود که این ماده خود، به کاهش اضطراب، تسکین دردهای مزمن و کاهش هورمون‌های استرس کمک می‌کند. خنده با تسریع ضربان قلب، عضلات این ناحیه را تقویت می‌کند و با فعال کردن سلول‌های T، ایمنی بدن را افزایش می‌دهد، که باز هم باعث کاهش هورمون‌های استرس می‌شود. هنگام خندیدن و لبخند زدن از ۱۵ عضله‌ی صورت استفاده می‌شود که همین امر شما را جوان‌تر نشان می‌دهد. خندیدن باعث تقویت روحیه، کاهش فشارهای روحی و افزایش دیدگاه مثبت به زندگی می‌شود. اما از همه مهم‌تر اینکه خنده باعث پیوند بین افراد جامعه می‌گردد.
آیا چیزی مهم‌تر از خندیدن وجود دارد؟
هیچ صدایی بهتر از صدای خندیدن فرزندان شما نیست و وقتی‌که شما با آن‌ها می‌خندید، این شادی دوچندان می‌شود! هیچ‌چیز به‌جز خواندن کتاب های طنز با فرزندان‌تان این حس‌وحال را به وجود نمی‌آورد. سعی کنید با لحن کودکانه و خنده‌دار صدای شخصیت‌ها و حتی موقعیت‌ها را درآورید. به همه‌ی والدین، پدر‌بزرگ و مادر‌بزرگ‌ها، خواهر و برادر‌های بزرگ‌تر، عمه‌ها، عموها و… توصیه می‌شود زمانی را به این کار اختصاص دهند. بی‌شک پشیمان نخواهید شد!
در محافل ادبی، در بیشتر مواقع، طنز در مقایسه با دیگر ژانرهای ادبیِ به اصطلاح روشن‌فکرانه، نقشی سخیف بازی می‌کند؛ اما در حقیقت خواندن کتاب‌ها و نوشته‌هایی در این ژانر بسیار مفید است. گویا کودکان برخلاف بزرگسالان این نکته را دریافته‌اند؛ زیرا بر اساس مطالعات، مشخص شده است بچه‌ها کتاب‌هایی را می‌خواهند که آن‌ها را بخنداند. بنابراین دوباره به این نقطه می‌رسیم که طنز در ادبیات کودکان بسیار اهمیت دارد. پس بیاییم کودکانمان را به خواندن کتاب‌های طنز تشویق کنیم!
طنز در همه‌ی ژانرها جا دارد
شوخی و طنز فقط محدود به ژانر کمدی نیست. نویسندگان بسیار شوخ‌طبع و بذله‌گویی وجود دارند که در هر سنی و هر زمینه‌‌ای کتاب‌های جذاب و سرگرم‌کننده برای کودکان می‌نویسند. «نیکولاس براش»[۱] بیش از ۴۰۰ کتاب برای کودکان نوشته است. به عقیده‌ی او، شوخ‌طبعی در هر سبکی مهم است و فارغ از اینکه در کدام بخش از ادبیات کودکان از او خواسته شده که بنویسد، او همیشه طنز را به نوشته‌هایش اضافه خواهد کرد. هیت مکنزی[۲] نویسنده و تصویرگر محبوب کودکان می‌گوید: «شوخ‌طبعی ابزاری فوق‌العاده در آموزش است، به‌گونه‌ای که کودکان می‌توانند هم‌زمان بخندند و یاد بگیرند.» او اضافه کرد: «بعضی اوقات، کودکان بدون آنکه بدانند یاد می‌گیرند و خیلی دیر متوجه می‌شوند که چیزی یاد گرفته‌اند!»
[۱]. Nicolas Brasch
[۲]. Heath McKenzie
آیا می‌توان طنز را یاد داد؟
سؤال مهم دیگر این است که آیا می‌توان طنز را آموخت یا طنازی کاری غریزی است؟ آیا می‌توانیم طنز را به کودکانمان آموزش دهیم؟ آیا همه‌ی ما می‌توانیم طنز بنویسیم؟ بله! تکنیک‌هایی وجود دارد که همه‌ی ما می‌توانیم آن‌ها را بیاموزیم. اما اساساً شوخ‌طبعی در ذات همه‌ی انسان‌ها وجود دارد و در حقیقت زبان کودکان است.
شوخ‌طبعی در ادبیات کودکان بسیار مهم است. به همین دلیل، ما تلاش می‌کنیم جالب‌ترین کتاب‌های جهان، داستان‌ها، شخصیت‌ها و حتی نویسندگانی را برای کودکان پیدا کنیم که باعث خنده‌ی آن‌ها می‌شوند.
چگونه کتاب‌های طنز سواد کودکان را افزایش می‌دهند؟
با خواندن کتاب های طنز می‌توانیم به‌راحتی بخندیم. این خندیدن برای روح و روان سودمند است و صد‌البته برای رشد خوانندگان جوان بسیار مفید خواهد بود. به‌طور طبیعی، بیشتر کودکان از خواندن و گوش دادن به داستان‌های خنده‌دار لذت می‌برند. ما، والدین نیز می‌توانیم از علاقه‌مندی کودکان به کتاب‌های خنده‌دار استفاده کنیم و بدین ترتیب به تقویت سواد کودک خود بپردازیم.
کتاب‌های طنز چه فوایدی برای کودکان دارند؟
1. کتاب‌های طنز باعث می‌شوند بچه‌ها عاشق کتاب شوند
کودکانی که کتاب‌های خنده‌دار می‌خوانند یا به آن‌ها گوش می‌دهند و از آن‌ها لذت می‌برند، خواندن را نوعی سرگرمی می‌دانند. این نکته به‌طور ویژه درباره‌ی کودکانی اهمیت دارد که علاقه‌ای به خواندن ندارند؛ چون به این ترتیب با کتاب ارتباط برقرار می‌کنند و عاشق آن می‌شوند.
2. کتاب‌های طنز به کودکان انگیزه‌ی خواندن می‌دهند
کودکانی که از خواندن و گوش دادن به کتاب لذت می‌برند، انگیزه‌ی بیشتری برای مطالعه دارند. به‌خصوص اگر به آن‌ها اختیار داده شود که خود کتاب‌شان را انتخاب کنند. کسانی که تمایل زیادی به مطالعه ندارند باید کتاب‌هایی پیدا کنند که آن‌ها را درگیر خود کند و علاقه‌مند نگه دارد. مجموعه‌ی «کله‌خرها» نوشته‌ی «جولین کلئری» توانایی آن را دارد که کودک را وسوسه کند؛ به‌گونه‌ای که کودک بخواهد تمام این مجموعه را بخواند.
تصور کنید خانه‌ی بهترین دوست‌تان به مهمانی شام دعوتید. اگر با هم بخندید و از غذا خوردن لذت ببرید احتمال اینکه بخواهید باز هم او را دور‌و‌برتان داشته باشید، خیلی زیاد است.
خواندن کتاب طنز هم همین‌گونه است. کودکان می‌خندند و از همه‌ی اتفاقات مضحکی که در داستان رخ می‌دهد لذت می‌برند و بی‌صبرانه منتظرند ببینند آخر داستان چه اتفاقی می‌افتد؛ بنابراین به خواندن ادامه می‌دهند.
3. داستان‌های طنز قدرت درک را افزایش می‌دهد
به‌طور معمول، خاطراتی را به یاد می‌آوریم که احساسات خاصی را در ما برمی‌انگیزند؛ برای مثال، احتمالاً آخرین‌باری را به یاد می‌آورید که با پدرتان به اسکیت رفته بودید، او زمین خورد و شما شاهد سقوط زنجیره‌ای از اسکیت‌بازان بودید. یا شاید آخرین تولدتان را به یاد داشته باشید؛ زیرا دوستان‌تان از همه‌ی عکس‌های سال‌های گذشته‌ی شما با آن مدل موهای مضحک و خنده‌دار پرده‌برداری کردند. ما این قسمت از داستان‌ها را به خاطر می‌آوریم، زیرا باعث خنده‌ی ما می‌شوند.
وقتی بچه‌ها داستان‌های خنده‌دار می‌خوانند، با وقایع کتاب ارتباط برقرار می‌کنند. این همذات‌پنداری به آن‌ها کمک می‌کند بیشتر آنچه را در داستان اتفاق افتاده است، به یاد آورند؛ همچنین کتاب‌های خنده‌دار حاوی مکالمات زیادی هستند که به بچه‌ها کمک می‌کند با شخصیت‌های داستان ارتباط برقرار کنند.
4. داستان‌های طنز به کودکان کمک می‌کند با شرایط دشوار کنار بیایند
در بیشتر مواقع، وضعیت دشوار را می‌توان با کمی شوخ‌طبعی آرام کرد، تنش را از بین برد و شرایطی برای ایجاد گفت‌وگو به وجود آورد. علاوه‌بر این، خنده عاملی پیونددهنده است که باعث ایجاد اعتماد در روابط می‌شود و در شرایط دشوار بسیار کارساز است.
گاه خواننده مثل شخصیت داستان، دقیقاً در همان شرایط و موقعیت دشوار قرار می‌گیرد و برای همین هم به خنده می‌افتد. این موقعیت‌ها ممکن است شامل طلاق، مرگ یا مسائل مربوط به هم‌سالان باشند. همه‌ی ما اغلب با شوخ‌طبعی می‌توانیم نیمه‌ی پر لیوان را ببینیم.
چه چیزی باعث می‌شود یک کتاب طنز خوب باشد؟
بهترین کتاب‌های طنز فقط درباره‌ی خنده و شوخی نیستند. بهترین کتاب‌های طنز آن‌هایی هستند که جسورانه‌اند و داستانی عالی دارند و به موضوعات مرتبط با کودکان مانند دوستی، خانواده و احساسات غیرمعمول و عجیب می‌پردازد.
منابع
readingwithachanceoftacos.com/how-important-is-humour-in-childrens-literature/
www.scholastic.com/parents/books-and-reading/raise-a-reader-blog/4-ways-humor-enhances-literacy-kids.html
www.booktrust.org.uk/news-and-features/features/2017/november/the-power-of-funny-books-for-children-who-dont-like-reading/