با کودک آسیب‌دیده جنسی چگونه رفتار کنیم؟

بخش اول این مقاله با عنوان «چگونه سوءاستفاده‌ی جنسی را در کودکان و نوجوانان تشخیص دهیم؟» و بخش دوم مقاله هم با عنوان «آموزش خودمراقبتی به کودکان و نوجوانان برای جلوگیری از سوءاستفاده‌ی جنسی» در وبلاگ کتاب هدهد منتشر شده است.

در این مقاله توضیح داده شده است که چگونه با کودک آسیب‌دیده جنسی رفتار کنید.

با کودک آسیب‌دیده جنسی چه باید کرد؟

آیا می‌دانید اگر متوجه شدید که کودکی آسیب‌دیده جنسی است، چه واکنش درستی باید نشان دهید؟

اگر کودک به شما بگوید که مورد سوء استفاده جنسی قرار گرفته است، شما احتمالا شوکه شده و احساس خشم یا نگرانی می‌کنید. اما باید برای مدتی احساسات خود را کنار بگذارید تا به کودک‌ کمک کنید احساس امنیت کرده تا بتواند درباره‌ی اتفاق روی‌‌داده با شما صحبت کند.

در ادامه، نحوه‌ی واکنش درست به کودک آزاری توضیح داده شده است:

• سعی کنید آرامش خود را حفظ کنید، حتی اگر قلب شما تند می‌زند. نفس‌های عمیق بکشید و به‌آرامی بازدم‌ خود را بیرون دهید.
• بدون قطع کردن حرف فرزندتان، با دقت به او گوش کنید. بگذارید فرزندتان داستان را با گفته‌های و سرعت خودش تعریف کند. به او نشان دهید هر اتفاقی افتاده باشد، شما به حرف‌هایش گوش می‌‌کنید.
• اگر لازم است چیزی بپرسید، از سؤالاتی استفاده کنید که پاسخ آن‌ها به «بله» یا «خیر» منتهی نشود؛ برای مثال، پرسید: «بعد چه اتفاقی افتاد؟» نه اینکه بگویید: «آیا اون تو رو لمس کرد؟»
• فرزندتان را باور کنید. به او بگویید که او را باور دارید، حتی اگر گفته‌هایش غیرواقعی به نظر برسد یا در ابتدا منطقی نباشد.
• به فرزند خود بگویید که این موضوع اصلاً تقصیر او نیست، مهم نیست که چه اتفاقی افتاده و در هر صورت، او سرزنش و مجازات نخواهد شد.
• به او بگویید که با گفتن به شما کار درستی انجام داده است. فرزند شما شجاع بوده که درباره‌ی سوء‌استفاده‌ی جنسی به شما گفته است، بنابراین از شهامت او قدردانی کنید.
• با کودک‌تان درباره‌ی این موضوع صحبت کنید که چگونه می‌توانید به او کمک کنید احساس امنیت کند. برای انجام دادن کاری که فرزندتان به آن نیاز دارد، آماده باشید.

احتمال دارد کودک‌تان همه چیز را یک‌باره به شما نگوید و طی چند روز یا چند هفته به‌تدریج درباره‌ی آن صحبت کند. بنابراین صبور باشید و به او فرصت دهید تجربیات و احساسات خود را با شما به اشتراک بگذارد.

در این مدت، فرزندتان به‌طور متناوب نیاز دارد درباره‌ی احسا‌ساتش با شما حرف بزند و گاه به حضور شما نیاز دارد تا احساس امنیت کند؛ بنابراین سعی کنید همیشه در‌دسترس باشید؛ برای مثال، با فرزندتان در خانه بمانید، از کار مرخصی بگیرید، دنبال کودک به مدرسه بروید یا به‌طور مداوم به او سر بزنید.

شاید فرزندتان از شما بخواهد که ماجرا را به شخص دیگری نگویید. شما نمی‌توانید چنین قولی بدهید، اما بگویید که برای حفظ امنیت او تمام تلاش‌تان را به کار خواهید گرفت. بگویید برای ایمن نگه داشتن او باید با افراد دیگر صحبت کنید، اما او را در جریان کارهایی که انجام می‌دهید خواهید گذاشت.

چگونه کودک آسیب‌دیده جنسی را به حرف زدن تشویق کنیم؟

شاید فرزندتان چیزی به شما نگفته باشد، اما شک کرده باشید که مبادا او آزار جنسی دیده باشد. شاید خودتان متوجه علائم بدرفتاری جنسی یا سایر نشانه‌های آزار جنسی شده باشید، شاید فرزندتان سؤالات خاصی از شما ‌بکند یا کسی به شما گفته باشد که متوجه چیزی شده یا فرزندتان موضوعی را با او مطرح کرده باشد.

شما می‌توانید با مطرح کردن سؤالاتی مانند «به نظر می‌رسه آشفته هستی، چیزی نگرانت می‌کنه؟» یا «حالت خوبه؟» فرزندتان را تشویق کنید که صحبت کند؛ حتی می‌توانید با گفتن چنین جمله‌ای کودک خود را آرام کنید: «هیچ‌چیزی اون‌قدر بزرگ، کوچک یا افتضاح نیست که نتونی درباره‌ش صحبت کنی.»

شما می‌توانید یک کودک خردسال را با گفتن جملاتی مانند «کجاها احساس خوشحالی، درد یا ناراحتی می‌کنی؟» یا «چه زمانی احساس خوشحالی، درد یا ناراحتی می‌کنی؟» او را تشویق کنید که احساساتش را توصیف کند. اگر کودک شما توانایی تکلم ندارد، او را تشویق کنید احساساتش را نقاشی کند یا با ادا در‌آوردن آن‌ها را به شما تفهیم کند.

برای تشویق یک نوجوان می‌توانید بگویید: «می‌تونم حس کنم که چیزی ذهنت رو مشغول کرده. می‌خوام بدونم چی نگرانت کرده؟» شاید فرزندتان صحبت با بزرگسال مورد اعتماد دیگری را به گفت‌وگو با شما ترجیح دهد. می‌توانید از او بپرسید: «آیا کسی هست که بتونی باهاش صحبت کنی؟»

بعد از اینکه فرزندتان را به صحبت کردن تشویق کردید، شاید از شما سؤالاتی بپرسد یا مواردی مانند این را بگوید:

• «آیا من باید اسرار رو حفظ کنم؟» شما هم می‌توانید با گفتن این جمله پاسخ دهید: «نه، مجبور نیستی. هرگز نباید اسراری رو حفظ کنی که درباره‌شون احساس درستی نداری.»
• «کارهای عجیبی که آقای X می‌کنه، درسته؟» شما می‌توانید این‌گونه پاسخ دهید که «آقای X چه کارهای عجیبی می‌کنه؟»
• «امروز حتماً باید برم کلاس موسیقی؟» قبل از گفتن «بله»، سعی کنید بفهمید که او چرا نمی‌خواهد به آنجا برود. برای مثال می‌توانید بپرسید: «چی باعث شده که رفتن به اونجا دیگه برات سرگرم‌کننده نباشه؟»
• «من بازی‌های پسرعمو وسطی رو دوست ندارم.» می‌توانید با گفتن سؤال «شما چه‌جوری بازی می‌کنید؟» واکنش نشان دهید.

به من دست نزن – داستانی برای شناخت حد و مرزها – مجموعه مهارت‌های خودمراقبتی

850,000 ریال

ناموجود

ناموجود

دیگر سکوت نمی‌کنم!

430,000 ریال

افزودن به سبد خرید

من می توانم با صدای بلند بگویم نه – داستان هایی برای تمرین نه گفتن – مجموعه مهارت‌های خودمراقبتی

850,000 ریال

ناموجود

ناموجود

چگونه از بدنم مراقبت و نگهداری کنم؟ – ویژه دختران ۹ تا ۱۲ سال

890,000 ریال

افزودن به سبد خرید

شاید مطمئن نباشید که کودک‌ آسیب جنسی دیده، اما شک دارید که اتفاقی افتاده است. باز هم باید در اسرع وقت از متخصصان مشاوره بگیرید.

می‌توانید با پلیس، روان‌شناسان و پزشکان صحبت کنید. این افراد آموزش‌دیده هستند و درباره‌ی سوء‌استفاده‌ی جنسی کودک و شیوه‌ی ارتباط با او آگاه‌اند. آنها می‌توانند درباره‌ی اقدامات بعدی به شما مشاوره دهند.

برای مشاوره درباره‌ی خشونت خانگی با شماره‌ی ۱۲۳ تماس بگیرید

اگر در بدن کودک علائمی یافتید که مشکوک به سوء‌استفاده‌ی جنسی هستند، در اسرع وقت، باید او را نزد پزشکی متخصص ببرید تا معاینه شود (ترجیحاً نزد شخصی که در این زمینه تجربه دارد). پلیس یا خدمات مشاوره‌ای می‌توانند در این زمینه به شما کمک کنند.

بهتر است آنچه را اتفاق افتاده یادداشت کنید تا بتوانید جزئیات دقیق را به پلیس گزارش دهید. یادداشت‌های شما باید شامل موارد زیر باشد:

• آنچه فرزندتان به شما گفته است.
• تغییراتی که در رفتار فرزند خود مشاهده کرده‌اید.
• آنچه را خود به‌ عینه در روابط بین کودک و فرد متجاوز مشاهده کرده‌اید.
• هر نکته‌ی دیگری که درباره‌ی رفتار آن شخص مشاهده کرده‌اید.

مراحل بعدی را برای کودک آسیب‌دیده جنسی توضیح دهید

فرزند شما احتمالاً می‌خواهد بداند چه اتفاقی می‌افتد و به چه‌کسی درباره‌ی اتفاق روی‌داده گفته خواهد شد.

به کودک خود توضیح دهید که برای ایمن نگه داشتن او، هر کاری از دست‌تان بربیاید انجام می‌دهید. این گفته بدین معنی است که به پلیس گزارش می‌دهید و با متخصصان دیگر صحبت می‌کنید.

برای مثال بگویید: «امروز به مکانی به نام …… زنگ زدم و اون‌ها بهم توضیح دادن که در ادامه باید چی‌کار کنم. بهم گفتن پلیس همیشه باید در جریان چنین اتفاقاتی باشه.»

چرا کودک آسیب‌دیده جنسی به‌سختی درباره این موضوع صحبت می‌کند؟

کودک آسیب‌دیده جنسی به‌سختی می‌تواند به والدین یا دیگران بگوید که آزار دیده‌ است. زیرا:

• ممکن است آن‌قدر کوچک باشد که نتواند حرف بزند.
• نگران باشد که مبادا والدینش را ناامید یا ناراحت کند.
• خجالت بکشد یا احساس شرم کند.
• کسی را که از او سوء‌استفاده می‌کند، دوست داشته باشد و نگران باشد که مبادا این شخص را به دردسر بیندازد.
• آنچه را که اتفاق می‌افتد درک نکند و گیج شود.
• نگران هست که اگر این آزار جنسی به کسی گفته شود، اوضاع بدتر شود.
• تهدید شده‌ یا از مخفی نگه داشتن این راز احساس شرم کند.
• فکر می‌کند کسی آن‌ها را باور نخواهد کرد.

ترجمه و گردآوری: آذین بذرافشان