آموزش حروف الفبای فارسی
آموزش حروف الفبای فارسی به کودکان فارسی زبان داخل ایران و چه خارج از ایران اهمیت بسیار زیادی دارد. فارسی یکی از شیرین‌ترین و قدیمی‌ترین زبان‌های دنیا است و الفبای پیچیده‌ای ندارد.
در این مقاله، آموزش حروف الفبای فارسی با روش‌هایی خلاق و کودک‌محور معرفی می‌شود. تصاویر، شعرها و چیستان‌های به کار گرفته شده در این روش‌ها، مناسب کودک است و بهره‌گیری از آنها یادگیری حروف الفبا را برایش آسان می‌کند.
از سویی با توجه به اینکه حافظه تصویری نقشی مؤثر در یادگیری حروف الفبا دارد؛ از تصاویر کودکانه‌ی حروف استفاده‌های زیادی می‌توان کرد. در حقیقت با این روش یادگیری نویسه حروف برای کودک آسان‌تر می‌شود.
آموزگاران در کلاس درس و والدین در خانه میتوانند به‌وسیله این روش‌های خلاق، آموزش الفبای فارسی به کودک را سرعت بخشند. در ادامه با پنج روش ساده آموزش حروف الفبا به صورت کلی آشنا می‌شویم. برای یادگیری روش آموزش هر حرف، روی حرف الفبای مورد نظر کلیک کنید.
در سایت آموزک، آموزش تمام حروف الفبای فارسی قابل مشاهده است.
۵ روش خلاق آموزش حروف الفبا
کودک پیش از یادگیری الفبا در زبان گفتاری از واک‌ها استفاده می‌کند. برای اموزش حروف الفبای فارسی به کودکان راههای مختلفی وجود دارد که می توان بر حسب علاقه مندی کودک و توانایی او با بازی و سرگرمی به او یاد داد.
- نخستین روش آموزش الفبا آشنایی کودک با واک‌ها، استفاده از نویسه آنها است. ما به عنوان آموزگار یا پدر و مادر ابتدا شکل حروف را به کودک آموزش می‌دهیم. برای این کار حروف را به کودک نشان می‌دهیم و صدای آن را تکرار می‌کنیم.
- دومین روش آموزش حروف الفبا، استفاده از اشیا، میوه‌ها و جانوارانی است که برای کودک ملموس هستند. مثلاً ت اول تربچه یا غ اول غاز است.
- سومین روش آموزش حروف الفبا ترکیب روش یک و دو است که به روش لوباخ معروف است. برای اینکه کودک نویسه‌ی یک واک را بهتر بیاموزد می‌توان از روش لوباخ استفاده کرد و حرف موردنظر را به شکل آن کلمه درآورد. مثلا حرف س را شبیه سس بکشید. این تصاویر در کارت‌های بسته الفبا‌ورزی با کاکا‌کلاغه و فارسی آموز نخودی موجود هستند.
- چهارمین روش، استفاده از شعر برای آموزش الفبا به کودکان است. مثلاً برای آموزش حرف ف شعرهای زیر را می‌توانید بخوانید که در آنها بیشتر تکرار شده است:
فیل‌ام یا من یه فنجون؟
فیل که باشم پر از جون
فنجون باشم، کو اون جون؟
فندق بخور با زیتون! - پنجمین روش استفاده از واژه‌نامه‌های مخصوص کودکان است که با این کار هم کودک حروف الفبا را یاد می‌گیرد و هم دایره‌ی واژگان خود را افزایش میدهد. در کتاب واژه‌نامه چیستانی- تصویری می‌توانید واژه‌های مناسب را همراه با توضیح به زبان کودک پیدا کنید. مثلا در بهش حرف ط، کلمه طاوس رو به این صورت تعریف کرده: از زیباترین پرندگان زمین هستم. پرهایم رنگارنگ است. با دمم چتر قشنگی می‌سازم. سرزمین اصلی ام هندوستان است.
۹ بازی برای آموزش حروف الفبا
کودکان دنیایی سرشار از شادیابی و سرزندگی دارند. آنها با هر پدیده جدیدی که روبرو می شوند، شگفت زده شده و بدنبال کشف آن هستند. برای کودکان بازی پشتوانه شخصیتی و روانی بزرگی است که در شکل گیری و شکوفایی رشد هوشی و جسمی کودک تاثیر بسزایی دارد. بازی، راهی برای دوستیابی کودکان و فرصت کسب مهارتهای ذهنی و عاطفی انهاست.
بازی جزو نیازهای اساسی کودک می باشد و والدین نیز موظف هستند زمانهایی را به بازی کردن با کودکان خود بپردازند. این همبازی شدن کودک و والدین خود دنیای تجربی کودک را بزرگتر کرده و د شکوفایی و پرورش استعداد او نیز نقش اساسی دارد.
بهتر است در حد یک آشنایی کوچک تا قبل از رفتن کودک به مدرسه به او حروف الفبا اموزش داده شود. در اینجا چند بازی که به آموزش حروف الفبای فارسی به کودکان کمک ممی کند، معرفی شده است.
- بینگوی الفبایی
بینگوی الفبایی بازی گروهی است و از دو تا پنج کودک میتوانند با آن بازی کنند. در این میان کسی که بزرگتر است اوستای بازی می‌شود و کارت‌های الفبایی را که در یک کیسه است بیرون می‌کشد. هر کارتی که بیرون آمد، نام واک آن را می‌خواند و کودکی که آن واک را در بینگو کارت خود داشت، روی آن یک مهره می‌گذارد. هرکارتی که زودتر پر شد، آن کودک فریاد می‌زند: بینگو! و بازی تا مشخص شدن برنده ادامه پیدا می‌کند.
- پازل‌های دوتایی زبان آموزی
پازل های دوتایی جانوران فرصت بسیار خوبی است تا کودکان زبان گفتاری و دیداری‌شان را تقویت کنند. هر بسته شامل ۲۰ قطعه مقوایی پازل است که یکی شامل تصویر جانوران و دیگری شامل حروف الفبا است که به صورت دوتایی باهم جور می‌شوند و به کودک در یادگیری اسم حیوانات و حروف الفبا کمک می‌کند. کودک می‌تواند حرف اول اسم هر جانور را به تصویر آن جانورا متصل کند.
- بازی میخ و چکش الفبای فارسی
میخ و چکش الفبای فارسی با هدف تسهیل آموزش الفبا به کودکان طراحی و تولید شده است. استفاده از میخ و چکش برای کوبیدن حروف رنگارنگ فارسی بر روی صفحه‌ی چوب پنبه‌ای مهارت دست‌ورزی را در کودک تقویت می‌کند و در کنار بازی، تمرین دیکته را برای او به تجربه‌ای شیرین تبدیل می‌نماید.
- بازی جدا کردن کلمات
برای این آموزش از کودکتان بخواهید، کلمات جدید را روی کارت‌های کوچکی بنویسد، سپس هر یک از حروف آن را با قیچی جدا کنند. سپس به آنها کمک کنید تا اجزای جدا شده کلمات را خوب بررسی کنند و با در کنار هم قرار دادن آنها، مجددا کلمه مورد نظر را بسازند.
بعد از اینکه کودک تک تک اجزای کلمه را خوب یاد گرفت از او بخواهید با مخلوط کردن حروف و صداهای به دست آمده یا حذف بعضی از آنها، کلمه جدیدی بسازد و آن را باصدای بلند بخوانند. حتی به این شکل و با جدا کردن حروف چند کلمه، میتوانند جمله جدیدی بسازند.
این روش هم قدرت خلاقیت کودکان را افزایش میدهد و هم با کلمات و جملات با معنا و گاه بی معنایی که ساخته می شود، لحظاتی مفید و لذت بخشی را برای کودک ایجاد کرد.
- شن بازی
بازی با جعبه شن، روشی دیگر برای رفع مشکلات املایی و تقویت مهارت دیداری دانش آموزان است. مقداری شن و ماسه در ظرفی بزرگ بریزید و یک کلمه بنویسید و از کودکتان بخواهید خودش آن کلمه را بنویسند و علاوه بر مقایسه کلمه نوشته شده، دقت کند که آیا نوشته او درست است یا نه!
- بازی حروف اول
برای این کار ۳۲کارت حروف الفبا را در یک کیسه قرار دهید و از کودکان بخواهید هر کدام، یک حرف از داخل کیسه بردارند و یک اسم شی‌ای که در اطراف وجود دارد و با این حرف شروع می‌شود را با صدای بلند بگوید و کارت را نزد خود نگه دارد. ولی اگر چیزی به ذهنش نرسید و یا پیدا نکرد باید آن حرف را به داخل کیسه برگرداند.
بازیکنی هم که بعد از خالی شدن کیسه بیشترین حرف را جمع آوری کرد به عنوان برنده انتخاب می‌شود.
- بازی جداسازی وسایل
برای این بازی نیاز به ۳سبد خرید دارد. و باید روی هر سبد، یک حرف بنویسید، بعد مقداری از وسایلی که با آن۳ حرف شروع می شوند را کنار هم قرار دهید و از او بخواهید تا وسایل را طبق حرف اول شان داخل سبد مورد نظر بگذارید.
- بازی طراحی پوستر یک حرف
روی یک کاغذ رنگی یک حرف بنویسید و یک مجله یا روزنامه هم در اختیار کودکتان قرار دهید و از فرزندتان بخواهید تا با قیچی کلماتی را که با ان حرف نوشته شده است ببرد .بعد از او بخواهید تا با این حروف بریده شده یک پوستر بسازد.
- بازی با حروف در حمام
موقعی که کودک را حمام میکنید برای اینکه لحظات خوبی داشته باشد با انگشت حروف‌هایی رادر پشت او بنویسید و از او بخواهید تا حدس بزند حرفی را که در پشت او می‌نویسید چیست. اگر هم سن کودکتان خیلی کوچک است از حروف‌های ساده استفاده کنید و کمکش کنید تا تشخیص دهد که مثلا حرفی که نوشتید «س» است یا «ش»؟
در آخر
آموزش حروف الفبای فارسی به کودکان می‌تواند بسیار شیرین باشد و می‌توانید با آموزش الفبا کودک خود را برای خواندن و نوشتن بیشتر آماده کنید. سایت کتاب هدهد مرجع کتاب‌های باکیفیت کودکان و نوجوانان است. برای آشنایی و سفارش بسته‌های آموزش خلاق از راه ادبیات کودکان و همچنین بازی‌های آموزش الفبا به سایت کتاب هدهد مراجعه فرمایید.
نویسنده: فاطمه عبدی